Ο Δανέζικος τρόπος του απολαμβάνειν, προφέρεται “χούγκε” ή κάπως έτσι και εστιάζει στις μικρές καθημερινές απολαύσεις, που ενισχύουν την ψυχική μας ανθεκτικότητα και την ικανότητα μας να χαιρόμαστε τη ζωή. Δανείστηκα την λέξη, γιατί την βρίσκω χαριτωμένη και γιατί σήμερα η Δανία βρίσκεται πρώτη στην λίστα χωρών σε ό,τι αφορά τους δείκτες ευτυχίας. Μέσα στις σκοτεινές και κρύες μέρες του χειμώνα οι Δανοί βρίσκουν τρόπους να χαίρονται την κάθε μέρα τους με την συντροφιά μιας κούπας καφέ, ενός βιβλίου δίπλα στο τζάκι, μιας αυθεντικής παρέας ή μιας βόλτας με το ποδήλατο.
Θα μου πείτε οι Δανοί έχουν ένα κράτος δικαίου, με υψηλό επίπεδο διαβίωσης, χωρίς ανεργία, με εμπιστοσύνη πως μετά τις πανεπιστημιακές σπουδές τους οι νέοι θα βρουν δουλειά, με οργανωμένο σύστημα πρόνοιας. Ξέρουν πως αν χάσουν την τσάντα τους κάποιος θα τους την επιστρέψει. Αυτοί οι πολύ σημαντικοί λόγοι συμβάλουν προφανώς, στην αίσθηση ασφάλειας και στην ευτυχία, αλλά ας μην εστιάσουμε για άλλη μια φορά στο τι έχουν, αλλά ας μελετήσουμε τι κάνουν για να διατηρούν την ατμόσφαιρα της χαλαρότητας και ζεστασιάς στη ζωή τους. Πώς κρατάνε ζωντανή την κατάσταση της θαλπωρής και της αναπαυτικής ζωής μέσα στα σκοτάδια του καιρού τους; Γιατί αυτοί είναι ανοιχτοί να απολαύσουν στο “εδώ και τώρα” την στιγμή και συνειδητά πολλαπλασιάζουν τις στιγμές συνάντησης, ανάπαυλας, ενσυναίσθησης και προσφοράς; Πόσο σημαντικές είναι οι κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις υψηλής ποιότητας;
Εμείς δεν έχουμε κρύες μέρες και σκοτεινιά, αλλά πάσχουμε από το σύνδρομο της επιφυλακτικότητας. Δεν δίνουμε χώρο και χρόνο στην ευημερία και στην χαρά. Ούτε και στις ποιοτικές συναναστροφές. Η ευτυχία και η χαρά είναι ευτυχιολογία, νεραιδοσκονισμένη προσδοκία, φασιστική επιβολή μιας κοινωνίας που δεν αποδέχεται την δυστυχία, όπως δεν αποδέχεται και την φθορά, ίσως μια φευγαλέα ψευδαίσθηση. Η ακόμα χειρότερα μας προκαλεί φόβο και ενοχή και αναρωτιόμαστε, σχεδόν με απαξίωση, πως μπορούμε να μιλάμε για χαρά μέσα σε έναν κόσμο οδύνης και δυστυχίας. Η ζωή όμως μας προσπερνά και όταν έρθει η ώρα του τέλους μας θα είναι καλό να έχουμε γεμίσει την μνήμη μας με καλές, χαρούμενες αναμνήσεις, αντί για ατελεύτητες συζητήσεις περί δυστυχίας και οδύνης. Πώς δημιουργούμε όμως θετικές εμπειρίες;
Μικρές καθημερινές απολαύσεις
Η ικανότητα να απολαμβάνουμε τη ζωή μας, για όσο την έχουμε είναι δεξιότητα και απαιτεί άσκηση καθημερινή. Είναι δύσκολη άσκηση, γιατί ο νους μας περιπλανιέται δυστυχισμένος μέσα στα σκοτεινά λαγούμια του και χάνει την ικανότητα της παρατήρησης, συγκέντρωσης και παρουσίας. Χιλιοειπωμένα θα μου πείτε και συμφωνώ, αλλά πόσο δύσκολο είναι να είμαστε ενσυνείδητοι. Το να ξυπνάμε με χαρά για να πιούμε με την ησυχία μας τον φρέσκο καφέ μας το πρωί και να διαβάσουμε την εφημερίδα χωρίς φασαρία, το να βρίσκουμε χρόνο για άθληση ή για να συναντήσουμε δύο καλούς φίλους πίνοντας ένα κρασί δίπλα στο τζάκι, το να ενισχύουμε τα θετικά μας συναισθήματα είναι καλές συνήθειες που οδηγούν στην ευζωία κι δεν χωρά αμφιβολία. Το να μείνουμε χωρίς ίντερνετ ένα Σαββατοκύριακο και να παίξουμε επιτραπέζια παιχνίδια, να πάμε μια βόλτα στο δάσος, να κάτσουμε στην αναπαυτική μας πολυθρόνα με την κουβέρτα στα πόδια μας είναι προσιτές απολαύσεις σε όλους μας. Αυτές οι μικρές καθημερινές τελετουργίες ηρεμούν την ταραχή της ψυχής μας και γίνονται σημεία αναφοράς μέσα σε μια χαοτική μέρα. Τότε γιατί δεν τις υιοθετούμε σε καθημερινή βάση; Γιατί δεν μπορούμε να αποτιμήσουμε τα θετικά κι κατακλυζόμαστε από το άγχος της καθημερινότητας; Γιατί η σκέψη μας είναι αποθαρρυντική και δεν γεμίζει η μνήμη μας με θετικές στιγμές; Γιατί η ζωή μας δεν περιβάλλεται από αληθινούς φίλους; Πόσο δύσκολο είναι να υιοθετήσουμε την hygge φιλοσοφία ζωής στη ζωή μας;
“Πολύ” θα απαντήσω.
Η τέχνη του ευ ζην
Η αλήθεια είναι πως η τέχνη του ευ ζην χτίζεται με μόχθο, δεν χαρίζεται εύκολα, για αυτό συχνά παραμένουμε μίζεροι, μνησίκακοι και φθονεροί. Το ότι οι συζητήσεις μας περιφέρονται γύρω από την έλλειψη, την φτώχεια και την ασθένεια, δεν σημαίνει πως αγαπάμε τον δυστυχή, τον φτωχό, τον ασθενή, αλλά πως απλά δεν αντέχουμε τον υγιή, τον πλούσιο και τον ευτυχή. Το να βλέπουμε το καλό μέσα μας και γύρω μας είναι σχεδόν άγνωστη διαδικασία, γιατί έχουμε μάθει να απαριθμούμε τα ελαττώματα μας και τις δυσκολίες της ζωής μας, αλλά δεν έχουμε εκπαιδεύσει την ματιά μας να εστιάζει στα προτερήματα και στις ομορφιές αυτής. Δεν το έχουμε διδαχθεί, δεν μας το έχουν δείξει, δεν ξέρουμε πως να το κάνουμε. Οι λίγοι τυχεροί που πήραν το μάθημα του “απολαμβάνειν” χωρίς ενοχές από το σπίτι τους, θα μπορέσουν να το αναπαράγουν και στην μελλοντική οικογένεια τους ευκολότερα από εκείνους που δεν έμαθαν να μοιράζονται τις θετικές τους εμπειρίες και τις επιτεύξεις τους.
Το πόσο περιορισμένα ζούμε είναι ασύλληπτα στενάχωρο, γιατί βλέπουμε μόνο την μια πλευρά της ζωής. Το να εστιάζουμε στα θετικά σημεία της πραγματικότητας μας, δεν σημαίνει πως σκεφτόμαστε αισιόδοξα, αλλά σημαίνει πως μπορούμε να απολαμβάνουμε όλες τις εμπειρίες μας και να μην χάνουμε τον πλούτο και την μαγεία της ζωής μας στο σύνολο της.
Ανακύπτει βέβαια πάντα η απορία για το ποσοστό του επιπέδου ευτυχίας που είμαστε γενετικά καθορισμένοι να βιώσουμε και κατά πόσο αυτό ορίζεται από τις συνθήκες της ζωής μας, αν δύναται να τροποποιηθεί και ούτω καθεξής. Ο νους πάντα θέλει να ξέρει, να διαβάζει, να ενημερώνεται, να έχει άποψη. Δυσκολεύεται να αφεθεί στο βίωμα και να πάρει την απάντηση του από εκεί. Και όμως δεν θέλει πολλή σκέψη για να αντιληφθούμε, πως σε οτιδήποτε ασκούμαστε γινόμαστε καλύτεροι και πιο αποτελεσματικοί. Οι προγραμματισμένες δραστηριότητες που στοχεύουν στο να καλλιεργήσουν θετικά συναισθήματα, χαρά, ευγνωμοσύνη, νέες γνωσίες αποδεικνύονται άκρως αποτελεσματικές. Ο κόσμος βρίθει από έρευνες που υποστηρίζουν πως οι δυνάμεις μας, οι δεξιότητες μας οικοδομούνται και ενισχύονται αν ακολουθήσουμε κάποιες νέες μεθόδους, που δεν προσπαθούν τόσο να αλλάξουν τα κακώς κείμενα, αλλά επιθυμούν να καλλιεργήσουν περισσότερο τα καλώς κείμενα. Εμείς το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να το πράξουμε για να το αξιολογήσουμε εν τοις πράγμασι.
Απολαμβάνειν
Ας ανάψουμε λοιπόν δυο κεριά το βράδυ που θα επιστρέψουμε σπίτι μας. Ας ρωτήσουμε τα παιδιά μας ποια ήταν η πιο χαρούμενη στιγμή της ημέρας τους, ας αφεθούμε στο βίωμα “εδώ και τώρα”, την ώρα που πίνουμε το τσάι μας. Ας μαζευτούμε όλοι δίπλα στο τζάκι και ας μείνουμε σε αυτό που συμβαίνει. Ας μαγειρέψουμε μαζί και ας μιλήσουμε για την μυρωδιά της φρέσκιας ντομάτας και το κόκκινο χρώμα της. Ας αγκαλιάσουμε όταν αγαπάμε, ας χοροπηδήσουμε από χαρά όταν χαιρόμαστε, ας φιλήσουμε όταν συναντηθούμε, ας τραγουδήσουμε καθώς στολίζουμε τα βάζα με λουλούδια. Ας μεταδώσουμε στα παιδιά μας και στους αγαπημένους μας τα θετικά μας συναισθήματα, ας μοιραστούμε μαζί τους με μάτια που λάμπουν την χαρά που βιώνουμε όταν δημιουργούμε, όταν αθλούμαστε, όταν ζωγραφίζουμε. Ας ονειρευτούμε λίγο καλύτερη τη ζωή μας, ας στοχεύσουμε σε κάτι πιο τρυφερό. Ας ανοίξουμε τα παράθυρα και ας τους καλέσουμε να δουν την θέα ή τον γαλανό αττικό ουρανό, αν δεν έχουμε θέα, ας περιγράψουμε πόσο καλά τα καταφέραμε στο γραφείο, πόσο όμορφη ήταν η συνάδελφος μας, πόσο μας εντυπωσίασε η φίλη μας που με συνέπεια και πειθαρχία πήρε την προαγωγή της. Ας δούμε το καλό και ας το πούμε. Ας φωτογραφίσουμε ένα ρόδο, όχι για αν το ανεβάσουμε στο instagram, αλλά για εμάς. Ας εστιάσουμε την ματιά μας για 20 δευτερόλεπτα στον ουρανό, ας ακούσουμε ένα τραγούδι, ας ξαναθυμηθούμε έναν καλό λόγο που ακούσαμε ή είπαμε.
Είδατε πόσο ξένος μας φαίνεται αυτός ο τρόπος να υπάρχουμε; Ακόμα και αν έχουμε εξασκηθεί στο απολαμβάνειν, το βιώνουμε μόνοι μας και σπάνια το μοιραζόμαστε με τον άλλον ως τρόπο ζωής. Το ” έλα να κάτσουμε μαζί για πέντε λεπτά να ακούσουμε την βροχή” μπορεί να μην μας ξενίζει θεωρητικά σαν ιδέα, τόσα άρθρα έχουμε διαβάσει, αλλά δεν έχει γίνει ακόμα καθημερινή συνήθεια στην οικογένεια μας.
” Το τι σε έκανε χαρούμενο σήμερα;” είναι μια ερώτηση που ποτέ δεν ρωτάμε τα παιδιά μας.
Μιλάμε περισσότερο για τα προβλήματα μας και τις δυσκολίες μας και λιγότερο για τις χαρές μας.
Ηδεώς Ζην
Το απολαμβάνειν είναι δύσκολο. Ακόμα και αν το βιώσουμε θα διαρκέσει λίγο. Ο σκοπός είναι να ενισχύσουμε την ένταση και την διάρκεια του, μένοντας σε μια θετική εμπειρία όσο πιο συχνά μπορούμε. Να είμαστε σε θέση να βιώσουμε την χαρά μας και όλη την βεντάλια των θετικών συναισθημάτων μας στο εδώ και τώρα. Να είμαστε συνειδητοί στην στιγμή και στον εαυτό μας. Να έχουμε φρόνηση να επιλέγουμε τις ορθές επιθυμίες, αυτές που μας κάνουν καλό στη ψυχή μας και να αποδιώχνουμε τις κακές. Η αξία των θετικών στοιχείων μας, των ποιοτήτων, των αρετών μας, όπως έχουμε πολλάκις επαναλάβει, προσδίδει αξία στον εαυτό μας και νοηματοδοτεί τον τιτάνειο αγώνα που κάνουμε ενάντια στην οδύνη της ζωής. Η στοχοθέτηση μας, η ευημερία μας και η ανοιχτοσύνη μας σε κάθε εμπειρία ενισχύουν τα θετικά συναισθήματα μας και μας οδηγούν με αισιοδοξία στο απολαμβάνειν.
Hygge, λοιπόν και εμείς μήπως και σαν ξενόφερτος τρόπος ζωής, μάς κινητοποιήσει περισσότερο από την Επικούρεια φιλοσοφία περί ευδαιμονίας, αφού η έννοια της καλής ζωής ανάγεται στους αρχαίους ημών προγόνους, γεννήτορες της φιλοσοφίας, άσχετα αν εμείς δεν την έχουμε μελετήσει. Ο Επίκουρος, στην φιλοσοφική του σχολή, στον “Κήπο” του, δίδασκε την τέχνη της ευδαιμονίας, της μακάριας ζωής χωρίς φυσικούς πόνους και ταραγμένη ψυχή. Η τέχνη του ΗΔΕΩΣ ΖΗΝ είναι εφικτή, μας δίδασκε αρκεί να είσαι δεκτικός να μαθητεύσεις σε αυτήν. Η ψυχική ευφορία είναι δύσκολη υπόθεση. Η ηρεμία και η γαλήνη, η ευψυχία, η Ηδονή, είναι ο τελικός σκοπός.” Δεν αναφέρεται προφανώς στις ηδονές των ασώτων,” όπως διευκρινίζει στις επιστολές του, αλλά εννοεί ” το να μην έχει κανείς σωματικό πόνο και ψυχική ταραχή. Γιατί τον ηδύν βίον δεν τον φέρνουν τα γλέντια και τα φαγοπότια, ούτε οι απολαύσεις αγοριών και γυναικών, ούτε τα ψάρια και τα πολυτελή τραπέζια, αλλά ο νηφάλιος λογισμός…”
Η φιλοσοφία των αρχαίων μας διδασκάλων είχε πάντα σκοπό την ευδαιμονία. Ο άνθρωπος επιθυμεί να υγιαίνει, να ευημερεί και να ζει ευχάριστα. Να χαίρεται.!
Χαίρε και υγίαινε!
Και ευτύχει! Με αυτήν την σειρά αυστηρά, χαιρετούσαν οι αρχαίοι τους γνωστούς τους, όταν τους συναντούσαν, γιατί θεωρούσαν πως χωρίς χαρά δεν υπάρχει υγεία. Η α-σθένεια θεωρείται απότοκος της ανικανότητας του ανθρώπου να βιώνει χαρά και εμπιστοσύνη. Όλα μας έχουν δοθεί, αλλά εμείς δυστυχώς μελετήσαμε ελάχιστα. Δεν πειράζει, όταν ο μαθητής είναι έτοιμος, θα έρθει και ο Δάσκαλος. Η εποχή έφτασε όπου ο κόσμος κατάκοπος και απογοητευμένος αναζητά λύσεις και τεχνικές για μια πιο θετική στάση απέναντι στο άγχος που τον κατακλύζει. Είτε έρθει η γνώση, εύπεπτη και απλοικά δοσμένη, μέσα από το positive thinking, το hygge, και το ¨the secret”, είτε εντρυφύσουμε στην Επικούρεια φιλοσοφία των δικών μας αναγνωσμάτων, ας την αγκαλιάσουμε, μήπως και καταφέρουμε κάποια στιγμή να αναζητήσουμε τα αίτια της δυστυχίας μας και τις νέες προοπτικές που ανοίγονται μπροστά μας για μια πιο ευχάριστη ζωή.
Hygge λοιπόν για να επιτύχουμε το ΗΔΕΩΣ ΖΗΝ, την βίωση μιας ζωής με απουσία πόνου και φόβου, αυτάρκους και περιβαλλόμενης από αληθινούς φίλους και υψηλές αρετές. Ας βρούμε επιτέλους, ο καθένας για τον εαυτό του, τι μας κάνει χαρούμενους, τι μας οδηγεί στην ψυχική ηρεμία και ας αποφασίσουμε από σήμερα να ενισχύουμε τις στιγμές που μας ανθίζουν και να αποφεύγουμε τις εμπειρίες που μας βυθίζουν, με ενσυνειδητότητα, αγάπη για εμάς και σεβασμό για τον άλλον.
Έχουμε έρθει και για να χαρούμε και για να απολαύσουμε, για αυτό αξίζει να γαληνεύουμε την μπόρα της ψυχής μας με μικρές καθημερινές πράξεις αγάπης και φροντίδας, με πράγματα που θεωρούμε σημαντικά και που δημιουργούν ζεστές αναμνήσεις, καθώς βγαίνουμε στον πηγαιμό για την Ιθάκη μας.
Happy moments : Meik Wiking.
