Ένα παράθυρο με θέα
Πόσο μας περιορίζουν οι περιοριστικές μας πεποιθήσεις! Θα μου πείτε πως αυτό ακούγεται ηλιθίως ταυτολογικό, αλλά πάλι αφού είναι τόσο προφανές, γιατί εμείς συνεχίζουμε να αιχμαλωτιζόμαστε από τα δεσμά τους και δεν ελευθερωνόμαστε; Αυτό ακούγεται ακόμα πιο παράδοξο!
Ίσως γιατί, ενώ γνωρίζουμε ως θεώρημα πως “κάθε περιοριστική πεποίθηση περιορίζει”, δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε ποιες είναι οι δικές μας, γιατί έχουν την τάση να κρύβονται βαθιά στα λαγούμια του ψυχισμού μας και ερήμην μας να μας καθηλώνουν σε μια επαναλαμβανόμενη δράση χωρίς έξοδο διαφυγής. Μας κρατάνε πίσω, αλλά επειδή είναι αόρατες δεν μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε και να τις αλλάξουμε.
Κάποιες από αυτές αφορούν τον εαυτό μας, κάποιες τους άλλους και κάποιες τον κόσμο μέσα στον οποίον ζούμε, κινούμεθα και υπάρχουμε. Ίσως πιστεύουμε πως δεν είμαστε αρκετά επαρκείς, ικανοί, πως δεν μπορούμε να κάνουμε κάποια πράγματα ή αντίθετα πως είμαστε άριστοι, πάντα ευρηματικοί, πολυτάλαντοι, οι καλύτεροι, αλλά όχι αρκετά τυχεροί. Μπορεί να νομίζουμε πως το κάρμα μας είναι βαρύ, πως οι άλλοι μας επιβουλεύονται, πως δεν υπάρχει αληθινή φιλία, πως η αναζήτηση της ορθής σχέσης είναι ουτοπία ή αντίθετα πως όλοι είναι δοτικοί, καλοί, πως μπορούμε εύκολα να εμπιστευτούμε τον άνθρωπο, γιατί είναι κατά βάση αξιόπιστος. Ανάλογα σε ποιο σπίτι έχουμε ζήσει, ποιο παραμύθι μάς διάβασαν και ποιο παράθυρο μάς άνοιξαν οι γονείς μας, τέτοια θα είναι και η θέα που αποτυπώθηκε στα μάτια της ψυχής μας. Μπορεί να βλέπουμε έναν κόσμο φιλικό ή εχθρικό, λαμπερό ή σκοτεινό, απρόβλεπτο ή ασφαλή, ζεστό και φιλόξενο ή κρύο και αδυσώπητο.
Αυτοεκπληρούμενη προφητεία
Το πρόβλημα είναι πως η οπτική του κόσμου μέσα από το ένα και μόνο παράθυρο, που έτυχε να έμενε ανοιχτό στον πύργο της φυλακής μας, είναι πιθανώς αληθινή, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΜΟΝΗ ΑΠΟΛΥΤΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ! Μας περιορίζει την όραση μας και τα συναισθήματα που δημιουργούνται από τις πεποιθήσεις μας, μάς οδηγούν σε συγκεκριμένες αντιδράσεις, που με την σειρά τους διαμορφώνουν τις συνθήκες της ζωής μας. Μπαίνουμε στον φαύλο κύκλο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας και όταν τα γεγονότα επιβεβαιώσουν την πεποίθηση μας δεν εκπλησσόμεθα, αφού αυτή ήταν και η αναμενόμενη έκβαση των πραγμάτων, απλά την ενισχύουν αφαιρώντας και την ελάχιστη δυνατότητα αλλαγής. Δεν μπορούμε να χαρούμε την χαρά μιας επιτυχίας, γιατί στην γωνία παραμονεύει η ανατροπή, δεν γίνεται να βγάλουμε πολλά χρήματα, καθώς κανείς στην οικογένεια μας δεν μπόρεσε, δεν πιστεύουμε πως οι γάμοι αντέχουν στο πέρασμα του χρόνου, αφού γινόμαστε μάρτυρες τόσων διαζυγίων, δεν θεωρούμε πως δικαιούμαστε την χαρά και την απόλαυση μέσα σε τόση δυστυχία γύρω μας, δεν πιστεύουμε πως μπορεί να υπάρχει ένα παράθυρο με θέα στον παράδεισο. Είναι παντελώς αδύνατο, σχεδόν ηθικά ανάρμοστο.
Οι πεποιθήσεις μας είναι τα χρώματα που κουβαλάμε στην βαλίτσα μας και στα οποία θα βουτήξουμε τα πινέλα μας για να ζωγραφίσουμε τον καμβά της ζωής μας. Όλα είναι έκφραση του ψυχισμού μας και ο ψυχισμός μας δημιουργήθηκε κατά πολύ από την αφήγηση του κόσμου, μέσα από τα μάτια των γονιών μας. Τι έβλεπαν, είναι το θέμα! Τι τους συνέβη; Τι μας κληροδότησαν; Τι μας συνέβη;
Το πώς στεκόμαστε εμείς απέναντι στον εαυτό μας, στον άλλον και στον κόσμο είναι κάτι που καθημερινά θέλει αναθεώρηση. Οι πεποιθήσεις μας προκαλούνται συχνά από τον τρόπο που ερμηνεύουμε τα γεγονότα, που συμβαίνουν στη ζωή μας. Κάποια σκέψη κρυσταλλώνεται στον νου μας με μη εποικοδομητικό τρόπο και αποκτά μια δική της οντότητα που μας διαφεντεύει. Είναι η φωνή μέσα μας που μας ορίζει τις πράξεις μας και μας καθορίζει τον τρόπο που επεξεργαζόμαστε τα πράγματα. Αν έχουμε για παράδειγμα την αίσθηση πως όλοι μας εκμεταλλεύονται δεν θα είναι εύκολο να συνάψουμε επαγγελματικές συμφωνίες, χωρίς την βεβαιότητα πως ο άλλος θα μας βλάψει. Δεν εννοούμε προφανώς να μην προστατεύουμε τα συμφέροντα μας με ξεκάθαρα και ακριβή συμβόλαια, αλλά πόσο μακριά θα πάει η συνεργασία μας με έναν άνθρωπο που priori θεωρείται εκμεταλλευτής;
Λίστες συναισθημάτων
Οι πεποιθήσεις που μας περιορίζουν χρήζουν αμφισβήτησης και εξέλιξης προς κάτι φωτεινότερο, μακριά από φόβο και χωριστικότητα. Αναζητούμε σήμερα μαζί νέες πεποιθήσεις, που προάγουν την σχέση, την ηρεμία, την ασφάλεια, την αρμονία, την εμπιστοσύνη, την ενότητα. Θα μου πείτε, μα καλά θα μας αφανήσουν εκεί έξω, αν πάμε ξυπόλητοι στα αγκάθια και θα συμφωνήσω μαζί μας. Όμως η δική μου πεποίθηση είναι πως όλοι μας είμαστε επαρκώς υποψιασμένοι και δεν χρειάζεται παραπάνω προσοχή. Το σύστημα μας ξέρει ακριβώς τι να κάνει όταν σκάσει το τσουνάμι, γιατί από τότε που γεννηθήκαμε, μόνο “πρόσεχε” ακούμε, καθώς για το τσουνάμι μας προετοίμαζαν. Είμαστε όλοι μας επαρκώς ετοιμοπόλεμοι να ανταποκριθούμε στην προδοσία, στην απογοήτευση, στην αδικία, στον θυμό, στην κατάθλιψη, στην ζήλια, στον φθόνο, στην κακία, στην ειρωνία, στην αγένεια, στην στέρηση, στην οδύνη, στην απόρριψη, στο άγχος…
Συμπληρώστε την λίστα των δυσάρεστων συναισθημάτων και θα βρείτε πολλά ακόμα, είμαι βέβαιη, γιατί αυτές οι κρυμμένες πεποιθήσεις μας βαθιά στο υποσυνείδητο, δημιουργούν συχνά αυτά τα συναισθήματα.
Το θέμα είναι αν μας εκπαίδευσαν παράλληλα και στην ικανότητα να δεχόμαστε την χαρά και την επίτευξη με γενναιοδωρία, χοροπηδητά και ανοιχτοσύνη. Σας προτρέπω να συμπληρώσετε και μια λίστα με τα ευχάριστα συναισθήματα, όπως η αγάπη, η χαρά, η αρμονία, η γαλήνη, η ενότητα, η πληρότητα, η συμπόνοια, η ενσυναίσθηση, η ευγνωμοσύνη για να δείτε, εν τοις πράγμασι, πως η λίστα των θετικών συναισθημάτων είναι πιο περιορισμένη, λιγότερο μακροσκελής και αποπνικτικά πνιγμένη μέσα στο πρωτογενές περιοριστικό συναίσθημα του φόβου, όπου όλοι ζούμε.
Η αλήθεια όμως είναι άλλη!!!
Όταν ήμασταν μικρούλια είχαμε την ψευδαίσθηση, μέσα στον παιδικό ναρκισσισμό μας, πως ήμασταν παντοδύναμοι, αλλά η αλήθεια είναι πως ήμασταν προσκολλημένοι στους μεγάλους, γιατί δεν ήμασταν ακόμα δυνατοί. Σήμερα, η αλήθεια είναι πως είμαστε πιο επαρκείς από τους γονείς μας, που καθώς μεγαλώνουν γίνονται πιο αδύναμοι και ανήμποροι, αλλά νιώθουμε πιο ευάλωτοι από ποτέ. Υπάρχει εντός μας ακόμα το μικρό παιδί, που δεν εμπιστεύεται τις ικανότητες του, που αμφιβάλλει σοβαρά για τις δυνάμεις του να αντέξει τις αναποδιές της ζωής, που φοβάται πως δεν θα τα καταφέρει, που νιώθει ανάξιο και ανασφαλές και προσπαθεί, το καημένο, όπως μπορεί να μας το πει και για να το ακούσουμε δημιουργεί όλα αυτά τα συναισθήματα. Είναι ένα κομμάτι του εαυτού μας που φοβάται και αναμένει τα χειρότερα και βάζει τρικλοποδιές στην χαρά μας και στην ηρεμία μας.
Αυτό το παιδί, αν και παιδί, έχει στιβαρές ενήλικες τοποθετήσεις και απόψεις για πολλά πράγματα, ακόμα και φιλοσοφικού περιεχομένου, ή οντολογικής φύσης, όπως τι είναι αγάπη, πως πρέπει αυτή να προσφέρεται, τι σημαίνει επιτυχία, από τι εξαρτάται η ευτυχία μας, πότε αξίζουμε ως γονείς. Είναι βέβαιο πέρα από κάθε αμφισβήτηση, πως η απιστία είναι γένους αρσενικού, πως τα χρήματα είναι βρώμικα, πως αν δεν έχει σύντροφο όταν μεγαλώσει δεν θα τα βγάλει πέρα οικονομικά, πως αξίζει μόνο αν κάποιος το αγαπά, πως δεν υπάρχουν άντρες, πως οι γυναίκες είναι γκρινιάρες, πως η σχέση στερεί την ελευθερία. Και επειδή το παιδί μέσα μας είναι ευφάνταστο, γράφει όλο και πιο θαυμαστά σενάρια, που εμείς οι ενήλικες υιοθετούμε χωρίς ευθυκρισία, δυνατότητα διάκρισης ή ευφυία.
Η σηματικότερη όμως πεποίθηση του, πέρα από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό του, ως άτομο επαρκές και ικανό να τα καταφέρει σε αυτήν την ζωή, είναι πως οι άλλοι φταίνε για την πραγματικότητα του και αν δεν φταίνε οι άλλοι, φταίει σίγουρα η άτιμη κοινωνία και η ζωή. Λογικό είναι, το παιδί μέσα μας είναι παιδί και ως τέτοιο συμπεριφέρεται. Δεν θυμάστε πως, όταν ήμασταν μικρά και κάναμε μια ζαβολιά και μας ανακάλυπταν, το πρώτο πράγμα που όλοι λέγαμε ήταν ” Δεν το έκανα εγώ!” Χαριτωμένα τότε, χαριτωμένα και τώρα τα παιδάκια, αλλά όχι πια βοηθητικά.
Τι κάνουμε τώρα;
Ό,τι οφείλουμε να κάνουμε πάντα! Να απελευθερωθούμε από όλα τα δεσμά μας, μέχρι να μπορέσουμε να δεσμευτούμε οικειοθελώς αυτήν την φορά, εν ελευθερία, σε νέες πεποιθήσεις που προάγουν την σχέση μας με τον εαυτό μας, με τον άλλον και τον κόσμο και δεν την υπονομεύουν. Ας αναγνωρίσουμε, πως όλοι αλλάζουμε, καθώς τίποτα δεν μένει στατικό και πως δεν είμαστε πια το μικρό παιδί που αγωνιούσε, ούτε υποχρεούμεθα να επαναλάβουμε την ιστορία της μαμάς μας ή του μπαμπά μας. Είμαστε άλλοι και έχουμε μεν επηρεαστεί από την οπτική των γονιών μας, αλλά δεν μας έχει καθορίσει για πάντα. Ας αναρωτηθούμε μήπως δεν είχαν όλη την εικόνα. Μήπως εμείς οφείλουμε να μετακινηθούμε λίγο πιο δεξιά ή αριστερά για να έχουμε καλύτερη θέαση; Μήπως ήρθε η ώρα με την άσκηση της αυτοπαρατήρησης και ανάλυσης, να προβούμε σε αναθεωρήσεις;
Η πραγματική ελευθερία βρίσκεται πέρα από τους περιορισμούς, που κατοικούν πρωτίστως εντός μας. Ζούμε σε μια κοινωνία άγνοιας που δημιουργεί λανθασμένες εντυπώσεις. Όμως ο κόσμος μας είμαστε εμείς και μπορούμε να τον βιώσουμε μαγικά με τα φαντασιακά μάτια της ψυχής μας, αυτή που μας έκλεψαν όταν ήμασταν μικρά. Το αντικλείδι της σωτηρίας μας είναι η φαντασιακή μας συμμετοχή στις δυνατότητες της επόμενης μέρας, η ικανότητα μας να διαμορφώσουμε το μέλλον μας, η αξιοσύνη μας να πλάσουμε τον νέο εαυτό μας και τις νέες συνθήκες συγκατοίκησης με τους άλλους. Ο χρόνος τρέχει και εμείς ακόμα κοιμόμαστε. Πρέπει να αναγνωρίσουμε τις προθέσεις μας αρχικά, γιατί αυτές συμβάλλουν στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο μας. Εάν έχουμε πρόθεση να παντρευτούμε, θα βλέπουμε όλους τους άντρες υπό το πρίσμα της σχέσης μας μαζί τους, αν θέλουμε να κάνουμε παιδί θα παρατηρούμε τους υποψήφιους ως προς την ικανότητα τους για αναπαραγωγή, αν θέλουμε να πάμε διακοπές θα εξετάζουμε κάθε σπίτι ως προς τις δυνατότητες φιλοξενίας. Αυτή η φαντασιακή μας μετοχή στα αντικείμενα και στον κόσμο που μας περιβάλλει είναι και η δυναμή μας να αλλάζουμε τον κόσμο προς κάτι πιο συμβατό με τις σημερινές επιθυμίες και προθέσεις μας. Με θέληση και έρωτα!
Με την δύναμη του μυαλού μας μπορούμε να δίνουμε μορφή σε όσα γνωρίζουμε και να γινόμαστε έτσι ενεργοί μέτοχοι του κόσμου που μας περιβάλλει. Ίσως αυτή η ικανότητα να δίνουμε το δικό μας νόημα στον κόσμο είναι, στην ουσία, αυτή που συγκροτεί τον κόσμο μας. Μπορούμε να υπάρχουμε ως παρατηρητές κι ως μέτοχοι του κόσμου μας και να πλάθουμε συνεχώς και να αναπλάθουμε τον κόσμο μας με την δύναμη της φαντασίας μας. Ένα σπίτι είναι ένα απλό καταφύγιο από την τρέλλα, μια επένδυση κέρδους, ένα οίκημα άνετων διακοπών, μια φωλιά όπου γεννιέται μια οικογένεια, ανάλογα με το πως θα το δούμε, τι σχέση θα κάνουμε μαζί του. Το ίδιο ερέθισμα διαμορφώνεται ανάλογα με τις νοηματοδοτήσεις, που ο καθένας μας του προσδίδει ανάλογα με την πρόθεση του.
Ελπίζω μόνο οι προθέσεις και οι επιθυμίες μας να μην είναι βαθιά απογοητευτικές, σκοτεινές, κουρασμένες και περιοριστικές, γιατί αυτές είναι το παράθυρο μας με θέα στον κόσμο μας και όσο πιο πολλοί άνθρωποι βλέπουν σκοτάδι, τόσο πιο πλατύ θα είναι το πέπλο του, που θα απλώνεται πάνω στον κόσμο μας. Η γη μας μπορεί να είναι συγκεκριμένη και πεπερασμένη, αλλά ο κόσμος μας φωτίζεται ή σκοτεινιάζει, μεγαλώνει ή μικραίνει ανάλογα με τους συνειρμούς μας.
Μην αναρωτιέστε τόσο για την ποσότητα των συνειρμών σας, αλλά για την ποιότητα τους. Η δική μου προσωπική μου περιοριστική πεποίθηση είναι πως η ποιότητα είναι σημαντικότερη μεταβλητή από την ποσότητα, οπότε αναρωτιέμαι συνεχώς τι ποιότητα έχει κάθε σκέψη μου, κάθε πράξη μου, κάθε επιθυμία μου, κάθε συναίσθημα μου. Κρατήστε ημερολόγιο και παρατηρήστε τον εαυτό σας πως συμπεριφέρεται. Μήπως από πίσω υπάρχει μια πεποίθηση που τον καθοδηγεί και με ποιες ποιότητες, φόβου ή αισιοδοξίας; Απαντήστε στις ερωτήσεις: “Γιατί νιώθω έτσι, τι συμβαίνει που με κάνει να νιώθω έτσι, πως αντιδρώ όταν νιώθω έτσι; Τι πιστεύω για τον εαυτό μου; Τι έλκω; Τι μπορώ να κάνω; Τι θέλω να αλλάξω; Πώς μου φαίνεται ο κόσμος; Πώς εγώ προσπαθώ να τον αλλάξω;”
Αυτές οι ερωτήσεις βοηθούν τον Παρατηρητή εντός μας να παρατηρεί πιο καθαρά τις αντανακλαστικές μας αντιδράσεις, που είναι αποτέλεσμα των πεποιθήσεων του νου μας. Αυτή η αυτοπαρατήρηση διευρύνει την γνώση του εαυτού μας και μας καθιστά πιο σίγουρους για τον εαυτό μας, πιο ήρεμους, ασφαλείς και ευγνώμονες.
Καλή επιτυχία στην προσπάθεια σας και αν έρθει το μικρό παιδάκι που κατοικεί εντός σας, πάρτε το αγκαλιά και δώστε του κάτι άλλο να κάνει, ενόσω εσείς αναλύετε με ορθή διάκριση και θάρρος την αλήθεια σας. Και αν αυτή δεν σας κάνει, μην ξεχνάτε πως μπορείτε και πάλι να την αλλάξετε με την μετοχή της ματιάς σας και μόνο μέσα στον κόσμο στον οποίο ζούμε, κινούμεθα και υπάρχουμε!
