Πρέπει να παραιτηθείς από κάτι για να προχωρήσεις. Πρέπει να αφήσεις πίσω ό,τι σε κρατά δέσμιο και αιχμάλωτο για να πορευτείς προς την αλλαγή και την ίαση. Ως μικρό παιδί πρέπει να παραιτηθείς από το οιδοιπόδειο σύμπλεγμα, τις σεξουαλικές δηλαδή φαντασιώσεις σου για τους γονείς του άλλου φύλου, για να αποκτήσεις αργότερα τον δικό σου σύντροφο. Πρέπει να παραιτηθείς από την ρομαντική φαντασίωση της τέλειας σχέσης και του “Ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα” για να μπορέσεις να σχετιστείς ισότιμα και ώριμα με τον σύντροφο σου. Πρέπει να παραιτηθείς από την ψευδαίσθηση πως η ζωή σού χρωστάει, πως το σύμπαν θα σου επιλύσει όλα τα προβλήματα, πως αρκούν οι θετικές σκέψεις για να επιτύχεις όσα επιθυμείς, πως το βασιλόπουλο έρχεται στο λευκό άτι του για να σε σώσει ή πως ο σύντροφος θα θαυμάζει μια ολόκληρη ζωή την ομορφιά σου, η οποία δεν θα χάνεται, αλλά θα μεστώνει και βαθαίνει σαν το παλιό κρασί. Πρέπει να παραιτηθείς από την ρομαντική σκέψη πως μόλις τα μωρά βγάλουν την πάνα τους, η επικοινωνία θα γίνει πιο ουσιαστική και πως στην εφηβεία θα κάνεις κα΄θε μέρα με τα παιδιά σου μια υπέροχη παρέα. Πρέπει να παραιτηθείς από την προσδοκία πως ό,τι δίνεις παίρνεις, πως ο σκοπός σου επί της γης είναι η μόνιμη ευημερία και ικανοποίηση, πως η τύχη θα σε συντροφεύει πάντα, πως είσαι αθάνατος και απυρόβλητος. Κυρίως όμως πρέπει να παραιτηθείς από την αίσθηση της αδικίας, όταν αυτή προκληθεί, από την αυταπάτη πως τα γνωρίζεις όλα και πάνω από όλα πως κάποιος θα είναι εκεί πάντα για να σε προστατεύει. Η αλήθεια είναι πως είσαι μόνος σου, με πολλούς συνοδοιπόρους ίσως, αλλά μόνος σου. Κανείς δεν έρχεται για εσένα!!!!

Όλα είναι αβέβαια και όλα είναι αναμενόμενα.

Ακούστηκε τρομακτικό; Ίσως σε ένα πρώτο επίπεδο, αλλά σε ένα βαθύτερο μπορεί να είναι δημιουργικό και ενδιαφέρον, αρκεί να νιώθουμε επαρκείς να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της απρόβλεπτης ζωής. Η παραίτηση από την ανήλικη στάση μας απέναντι στα προβλήματα της ζωής και η ενήλικη τοποθέτηση μπορεί να μας φοβίζει, αλλά κάθε άλμα προς τα εμπρός ενέχει φόβο. Κάθε τι συναρπαστκό είναι και λίγο τρομαχτικό.!!! Το να ριχτείς στο ποτάμι της ζωής χωρίς σταθερά σημεία θέλει θάρρος, αλλά είναι βέβαιο πως όταν δυναμώσεις τους μυς σου κωπηλατώντας μόνος σου πάνω στην σχεδία της ζωής σου θα βιώσεις την ελευθερία και την χαρά της αυτοδυναμίας, που είναι ο μόνος τρόπος να υπερβαίνεις τον φόβο σου.

Η ζωή θέτει τους κανόνες και εμείς δουλεύουμε την πρώτη ύλη μας, τον εαυτό μας, για να είμαστε άξιοι να αντιμετωπίσουμε τις δοκιμασίες που μας βάζει, για να απενεργοποιούμε τις βόμβες που μας στέλνει. Μου θυμίζει την σκοποβολή, όπου εμφανίζονται από το πουθενά οι φιγούρες τις οποίες πρέπει να χτυπήσουμε με μόνο όπλο την ταχύτητα μας, την ακρίβεια μας, την γρήγορη αντίληψη μας, την ορθή αξιολόγηση μας και την αποτελεσματική αντίδραση μας. Εκεί δεν λέμε ” άντε πάλι”, παίζουμε το παιχνίδι όσο καλύτερα μπορούμε και δεν ασχολούμαστε ποτέ με το τι εμφανίζεται, αλλά με το πόσο ικανοί είμαστε να συμμετέχουμε χωρίς να αποβληθούμε. Η ζωή μάς τα έχει πει όλα, μας έχει ξεκαθαρίσει τους κανόνες. Μας λέει πως δεν γίνεσαι μηχανικός χωρίς γνώσεις μαθηματικών, μας υπενθυμίζει πως δεν μπαίνουμε στο Πανεπιστήμιο χωρίς Πανελλήνιες, μας ανακοινώνει πως το μπάσκετ παίζεται με τα χέρια και το ποδόσφαιρο με τα πόδια, μας κρούει τον κώδωνα πως γινόμαστε μαμάδες μέχρι κάποια ηλικία και όποιος θέλει και μπορεί, τρέχει να ανταποκριθεί στην πρόκληση της. Δεν αναρωτιόμαστε γιατί είναι έτσι τα πράγματα, γιατί δεν έχουμε χρόνο να χάνουμε και δεν θέλουμε να αποβληθούμε από το παιχνίδι της. Αντίθετα θέλουμε να μάθουμε όσο καλύτερα μπορούμε τους κανόνες της για να παίξουμε ένα ωραίο, ισότιμο και βαθιά απολαυστικό παιχνίδι πριν μας σφυρίξει το τέλος και μας αποβάλει δια παντός.

Η απόλαυση της αβεβαιότητας

Τίποτα δεν είναι βέβαιο στη ζωή, αλλά αναστοχαζόμενοι με θάρρος την συνθήκη της αβεβαιότητας, μαθαίνουμε να εκτιμάμε αυτά που έχουμε, τον εαυτό μας και τις δεξιότητες μας, που μας θωρακίζουν απέναντι σε κάθε δυσκολία και μας επιτρέπουν να πράττουμε με επάρκεια σύμφωνα με την θέληση μας. Έχουμε έναν εαυτό να στηριχτούμε και όσο πιο πολύ τον γνωρίσουμε, τον σεβαστούμε, τον αφουγκραστούμε και τον πραγματώσουμε, τόσο πιο ασφαλώς θα βιώνουμε την αβεβαιότητα της ζωής. Ίσως να μπορέσουμε και να την απολαύσουμε με την βεβαιότητα πως ο ήρωας της ταινίας είναι ευφάνταστος, ικανός, δραστήριος και όλο και κάτι θα κάνει για να τα βγάλει πέρα. Μπορεί να ελίσσεται, να σκέπτεται ορθά, να αποφασίζει και να πράττει επιτυχώς. Μπορεί να συμμετέχει στη ζωή του με ευθύνη, με αυτοπεποίθηση, με ικανότητα να υπερπηδά όλα τα εμπόδια και τις τρικλοποδιές που ο φυσικός κόσμος και η ζωή του βάζει. Μπορεί να απολαμβάνει τις μικρές και τις μεγάλες χαρές με μια ήρεμη ανοιχτοσύνη σε ότι φέρνει η στιγμή και η ζωή. Μπορεί να επιλέγει το σωστό και να γίνεται σταδιακά ένας απρόβλεπτος άνθρωπος μέσα σε έναν προβλέψιμο κόσμο. Γιατί ο κόσμος θα συνεχίζει την νομοτέλεια του και εκείνος ως πολίτης του κόσμου θα ζει δημιουργικά μέσα στον κόσμο και την κοινωνία παρέχοντας την μέγιστη ικανοποίηση στον εαυτό του, καθώς ανεξάρτητα από τις συνθήκες, θα κάνει το καλύτερο που μπορεί. Ο άνθρωπος αυτός είστε εσείς και εγώ και μπορούμε να ζούμε μέσα στον μεταβαλλόμενο κόσμο με την ικανότητα που φέρουμε εγγενώς να ελισσόμαστε, να προσαρμοζόμαστε, να εξελισσόμαστε δημιουργικά και ικανά μέσα σε αυτές τις μεταβαλλόμενες συνθήκες του.

Θα μου πείτε ” γίνεται αυτό; είναι εφικτό να ζεις ασφαλώς μέσα σε ένα αβέβαιο κόσμο και να βιώνεις μια φιλική σχέση με τη ζωή σου και την εμπειρία σου;”

Γιατί τόσα γιατί;

Κάπως έτσι νοιώθουμε όλοι όσοι πραγματώνουμε το δυναμικό μας. Όσοι θέλουμε και μπορούμε να ερωτευόμαστε το ταξίδι της ζωής. Αυτή την βεβαιότητα πως μπορούμε να ισορροπήσουμε σε δύο ρόδες, χωρίς βοήθεια την νιώσαμε όλοι κάποιο καλοκαίρι όταν ξεβιδώσαμε τις βοηθητικές ρόδες με την βεβαιότητα πως ακόμα και αν μας πάρει ο κατήφορος ή αν ο δρόμος γλιστράει κάτι θα κάνουμε για να μην γκρεμιστούμε. Χωρίς κράνη και επιγονατίδες ορμήσαμε στην πρόκληση χωρίς δεύτερη συζήτηση συμμετέχοντας στις χαρές της παρέας, νιώθοντας την χαρά της πρώτης αυτονομίας, ανεξαρτησίας και ελεύθερης μετακίνησης! Μια στιγμή απόφασης και με θάρρος αρχίσαμε σαν τρελλοί να κάνουμε πεντάλ και ….χοππππ ισορροπήσαμε!!

Γιατί όμως μεγαλώνοντας σταματήσαμε την πορεία προς την πρόοδο και παραμένουμε προβλέψιμοι, μηρυκάζοντας την θλίψη μας και την οργή μας για ό,τι γίνεται έξω μας και μέσα μας; Γιατί μένουμε στάσιμοι; Γιατί είναι τόσο δύσκολο να παραιτηθούμε από τις νευρώσεις μας, τις δογματικές μας πεποιθήσεις, τα στερεότυπα μας και την κοσμοθεωρία μας; Γιατί δυσκολευόμαστε να παραιτηθούμε από τον γνώριμο κόσμο μας, γιατί αποφεύγουμε να κρίνουμε τα πιστεύω μας, γιατί κρατάμε γερά τις στρεβλώσεις μας, γιατί ενώ επιθυμούμε την ευτυχία μας δεν εγκαταλείπουμε την δυστυχία μας και γραπωνόμαστε από αυτήν σαν να ήταν η τελευταία βάρκα του Τιτανικού; Γιατί οι γονείς δυσκολεύονται να αφουγκραστούν την προσωπική ιδιοσυγκρασία των παιδιών τους και παραμένουν κολλημένοι στον δικό τους τρόπο, χωρίς να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών τους, γιατί ο κόσμος έχει περισσότερα να πει και λιγότερα να κάνει; Γιατί ακούμε μόνο για να απαντάμε και δεν ακούμε με ενσυναίσθηση αυτά που μας εκφράζει ο άλλος; Γιατί οι περισσότεροι από εμάς, ενώ ζούμε σε ένα πλαίσιο ελευθερίας, νοιώθουμε τόσο φυλακισμένοι; Γιατί δεν κάνουμε πια ποδήλατο σε δύο ρόδες ελεύθεροι, ωραίοι και δημιουργικοί, αλλά παραμένουμε καθηλωμένοι στις  βοηθητικές ρόδες μας, παριστάνοντας τους ενήλικες;

Διότι πρέπει ουσιαστικά να παραιτηθούμε από τον ίδιο τον εαυτό, που χτίσαμε με τόσο κόπο και να δημιουργήσουμε εκ νέου έναν άλλον, που να μην έχει τόσο υπεραπλουστευμένες οπτικές και που να επιθυμεί να μπορεί να σκέπτεται πέρα από τις γενικεύσεις που προέρχονται από τις προσωπικές του εμπειρίες. Η διαδρομή αυτή όμως είναι απαιτητική και επίπονη γιατί η αυτοεικόνα μας δεν μας αφήνει χώρο για πειραματισμούς. Άλλωστε η τάση της είναι να είναι άκαμπτη, καθώς φοβάται πως κάθε παραίτηση από κάθετι γνώριμο οδηγεί στο άγνωστο, σε αχαρτογράφητα επικίνδυνα ύδατα. Αν δεν είμαστε αυτοί που είμαστε, ποιοι θα είμαστε;

Θέλει θάρρος να γκρεμίσεις ό,τι έφτιαξες με τόσο κόπο και να πορευτείς προς το άγνωστο, χωρίς GPS. Παραμένουμε καθηλωμένοι στον παλιό γνώριμο εαυτό μας, γιατί φοβόμαστε την άγνωστη διαδρομή που η αλλαγή μάς αναγκάζει να διανύσουμε. Μια διαδρομή άγνωστη, απρόβλεπτη, καινούργια, φοβική, με πολλά παράδοξα, εκπλήξεις και αδιέξοδα, όχι απαραίτητα ευχάριστα. Το να ανατρέψεις το παλιό είναι πολλές φορές επιθυμητό, αλλά το να περιμένεις και να μην αντικαταστήσεις άμεσα το κενό που δημιουργείται, δεν αντέχεται εύκολα. Γιατί ως άνθρωπος θέλεις να ξέρεις πού πας και εκεί, στο κενό, νιώθεις πως είσαι στην μέση του πουθενά. Το παλιό δεν κάνει, το καινούργιο δεν διαφαίνεται και εσύ στο σταυροδρόμι δεν ξέρεις ακόμα ποιος είσαι ...

Αν όμως, σε αυτό το κενό δεν βιαστείς να πράξεις και αντέξεις να σε αφουγκραστείς, θα βρεις το καινούργιο που είναι πιο λειτουργικό, πιο δικό σου, πιο συμβατό με τον εαυτό, που γεννιέται από τις στάχτες της καταστροφής σου. Θα δεις  σταδιακά να αλλάζει η αντίληψη του εαυτού σου και ο ιδανικός εαυτός θα γίνεται ένας πιο εφικτός εαυτός, ο οποίος θα είναι όμορφος, άνετος, υπεύθυνος και πρόθυμος.

Αυτή η νέα κατευθυντήρια διδικασία ευ ζην είναι αυτή που πραγματευόμαστε εδώ κι είναι μια νέα διαδικασία μάθησης. Ο ίδιος ο οργανισμός μας φέρει εγγενώς την τάση να ακολουθεί όλα τα κανάλια της ανάπτυξης του, με την προυπόθεση πως τα βιώνει ως βελτιωτικά. Ο ίδιος μας ο εαυτός πορεύεται προς την αυτοπραγμάτωση του και μέσα σε ένα πλαίσιο αποδοχής άνευ όρων, ενσυναίσθησης και αυθεντικότητας μεγαλώνει προς αυτό που είναι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Πετάξτε τα περιττά βάρη και κάντε μια νέα σχέση με τον εαυτό σας. Αρχίστε να του παρέχετε αυτές τις συνθήκες και θα δείτε θαύματα. Αγαπήστε τον εαυτό σας άνευ όρων, ακούστε τι σας λέει, χωρίς επίκριση και σχετιστείτε μαζί του αυθεντικά, χωρίς αυταπάτες και προσωπεία. Θα δείτε με έκπληξη πως θα αφήνετε τον εαυτό σας να είναι αυτό που είστε και πως όσο αποδέχεστε τον εαυτό σας ως ένα άτομο που δεν λειτουργεί πάντα με τον τρόπο που θα θέλατε να λειτουργεί, τόσο πιο πολύ αυτός θα αλλάζει επί τα βελτίω.

Η ελευθερία να είσαι

Όλοι μας μάθαμε να κάνουμε τα πράγματα με έναν συγκεκριμένο τρόπο κι κάποια στιγμή αναγκαστήκαμε να επανεξετάσουμε τον τρόπο μας, γιατί το πέρασμα σε μια άλλη πραγματικότητα ήταν στενό και δεν χωρούσαμε με όλον τον παλιό εξοπλισμό μας. Πώς μας φάνηκε; Δύσκολο; Επικίνδυνο; Ίσως κλάψαμε και απογοητευτήκαμε, αλλά αφού αφήσαμε τους παιδιάστικους τρόπους συμπεριφοράς μας, αποδεχτήκαμε την πραγματικότητα και τον εαυτό μας μέσα σε αυτήν – ούτε από πάνω, ούτε από το πλάι- και αντιληφθήκαμε πως έχουμε πρόβλημα και πως ενεργητικά θα πρέπει να κάνουμε κάτι για να το επιλύσουμε! Αυτή είναι η πρώτη ουσιαστική αναγνώριση πως ήρθαμε σε επαφή με κάτι που θέλουμε, και με ενσυνείδητη επιλογή στραφήκαμε στον ίδιο μας τον εαυτό και τις δεξιότητες του. Αφήνοντας στην ησυχία τους την μαμά μας και τον μπαμπά μας, τα αδέρφια και τους καθηγητές μας, αναλογιστήκαμε μόνοι μας ενώπιος ενωπίω, αν οι δεξιότητες μας ήταν ικανές να μας βοηθήσουν, αν θα τις αναβαθμίζαμε ή αν ήταν στρεβλωτικές και έπρεπε να τις αλλάξουμε. Κοινώς αν μπορούσαμε να περπατήσουμε ξανά μόνοι μας χωρίς βοήθεια μετά από τόσους τραυματισμούς.

Το ρίσκο της αλλαγής, αν αναλάβουμε την ευθύνη μας έχει πάντα και θετικά κομμάτια. Νέες επιλογές στόχων προς τους οποίους επιθυμούμε να πορευτούμε, νέοι τρόποι συμπεριφοράς που έχουν νόημα για εμάς τους ίδιους. Με σοβαρή ευθύνη απέναντι στον εαυτό μας ας αρχίσουμε να απαντάμε στο ερώτημα ” Πώς να σταθώ όρθια μόνος μου; Τι να κάνω που να είναι καλό, σωστό για εμένα και τον άλλον;”

Το να προχωράς προς το να γίνεις αυτόνομος κι υπεύθυνος του εαυτού σου, σας βεβαιώ δεν είναι εύκολο. “Η ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου είναι μια τρομακτικά υπεύθυνη ελευθερία κι ένα άτομο κινείται προς αυτήν με προσοχή, φόβο και σχεδόν καμία σιγουριά στην αρχή” μας λέει ο Καρλ Ρότζερς, ερευνητής και κλινικός ψυχολόγος. Είναι όμως ο μόνος τρόπος να απολαύσουμε την αβεβαιότητα της ζωής με δημιουργικότητα, αυθεντικότητα και εποικοδομητική ποικιλομορφία.