Μεγαλώνοντας παιδιά ή πλάθοντας ανθρώπους;
Το να γίνουμε γονείς είναι εύκολο, μια βραδιά απόλαυσης συνήθως αρκεί. Το να γεννήσουμε παιδιά είναι και πάλι αρκετά εύκολο, απαιτείται μια κυοφορία 9 μηνών και ένας τοκετός που γίνεται στην ώρα του χωρίς την συναίνεση μας. Το να αναθρέψουμε όμως ορθά τα παιδιά μας είναι μια διδακτική διαδικασία δύσκολη, απαιτητική και συχνά επώδυνη, γιατί χρειάζεται εκπαίδευση σε δεξιότητες και συνθήκες άγνωστες πολλές φορές για εμάς.
Το να μεγαλώνουμε παιδιά είναι διαφορετικό από το να αναθρέφουμε παιδιά και να πλάθουμε ανθρώπους. Το να μάθουμε να φερόμαστε ως γονείς είναι εντελώς διαφορετικό από το να είμαστε γονείς. Το να αγαπάμε τα παιδιά μας δυστυχώς δεν αρκεί, όπως έχουμε όλοι πλέον καταλάβει, αν και είναι απαραίτητη συνθήκη για την υγιή ανάπτυξή τους. Η αγάπη όμως μόνη της δεν αρκεί για να ορίσει το πλαίσιο και την δράση μας, εκτός αν έχει οριστεί ως επικέντρωση στην ανάπτυξη του άλλου, στην πραγμάτωση του και μας κατευθύνει στην σωστή δράση με δομή και πειθαρχία.
Η καλή ανατροφή και η επιτυχημένη άσκηση του γονεικού ρόλου αρχίζει από την αυτογνωσία των ίδιων των γονέων, από την επίγνωση της συμπεριφοράς τους και το πρότυπο που δημιουργούν. Η σημαντικότερη μάθηση προέρχεται από τον τρόπο που οι γονείς κάνουν τα πράγματα, από τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της ζωής και από την ικανότητα τους να ελίσσονται και να αποδέχονται τις αλλαγές μέσα σε νέες διαρκώς ανανεούμενες δυνατότητες να ζήσουν ευχαριστιακά τη ζωή τους.
Μικροί μίμοι
Ό,τι κάνουν, ό,τι λένε οι γονείς, το αντιγράφουν οι μικροί μίμοι και για αυτό πρέπει πάντα να θυμόμαστε πως έχουμε ισχυρή επίδραση επάνω τους. Ας αναρωτηθούμε λίγο πως συμπεριφερόμαστε; Ανοίγουμε κάποιο βιβλίο ή είμαστε όλη μέρα στο τηλέφωνο και στα μέσα δικτύωσης; Ολοκληρώνουμε τα καθήκοντα μας; Προλαβαίνουμε τις υποχρεώσεις μας ή τρέχουμε ασθμαίνοντας να πάμε στο γραφείο; Στο σπίτι μας επικρατεί χάος ή τάξη; Μιλάμε θυμωμένοι; Ζητάμε συγγνώμη αν κάνουμε κάποιο λάθος; Προσπαθούμε να το διορθώσουμε; Λέμε ψέμματα; Τρώμε φαγητά υψηλής θρεπτικής αξίας; Μιλάμε με ευγένεια; Χτυπάμε την πόρτα του δωματιού τους πριν μπούμε; Ξέρουμε να ακούμε; Μοιραζόμαστε τα πράγματα μας; Βάζουμε τα δυνατά μας σε ό,τι κάνουμε; Γυμναζόμαστε; Εργαζόμαστε; Είμαστε αποτελεσματικοί με ό,τι καταπιανόμαστε; Δεχόμαστε φίλους στο σπίτι; Διασκεδάζουμε; Χορεύουμε; Συμπεριφερόμαστε με σεβασμό; Γκρινιάζουμε; Αγχωνόμαστε; Αγαπάμε τον σύντροφό μας; Τον φροντίζουμε ή τον παραμελούμε τρέχοντας πίσω από τα παιδιά μας; Τι σχέση έχουμε συνάψει με τον εαυτό μας, με την ζωή μας, με τον σύντροφο μας και με τα παιδιά μας; (αυστηρά με αυτή την σειρά!!)
Να μερικές ερωτήσεις σημαντικές που πρέπει να απαντήσουμε και να μην ξεχνάμε ποτέ πως τα παιδιά μάς παρακολουθούν και μας αντιγράφουν. Για αυτό ας φροντίσουμε να γίνουμε το καλύτερο πρότυπο για να εμπνεύσουμε τα παιδιά μας να γίνουν η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους. Για αυτό ας φροντίσουμε να δούμε τι είδους συναισθηματικούς δεσμούς δημιουργούμε πριν ορίσουμε την αγάπη.
Στον βαθμό που εμείς αυτοπραγματωνόμαστε, θα πραγματώνονται και τα παιδιά μας.
Γιατί όμως είναι τόσο πολύπλοκο να είσαι γονέας;
Διότι, θα πουν κάποιοι, οι εποχές αλλάξαν και οι γονείς και τα παιδιά βρίσκονται κάτω από μεγάλη πίεση. Γυρίζουν όλοι αργά το βράδυ κουρασμένοι, με νεύρα, με ένταση, με μεγάλες απαιτήσεις και υψηλές προσδοκίες. Οι αξίες έχουν αλλάξει και δεν είναι πια κοινές για όλους, πράγμα που προκαλεί σύγχυση. Η επικινδυνότητα της πόλης έχει αντικαταστήσει την ασφάλεια της γειτονιάς, ο χρόνος δεν περισσεύει, ο “νόμος ” που όριζε παλαιότερα ο παππούς ή ο πατέρας αμφισβητείται, η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας απομακρύνει τις γενιές και οι παλιές λύσεις που προτείνουν οι γονείς μας είναι δυστυχώς ανεπαρκείς σήμερα για τα παιδιά μας.
Όλοι αυτοί οι λόγοι είναι εν μέρει σωστοί, αλλά ο κυριότερος είναι πως δεν ξέρουμε πως να σχετιζόμαστε και όλοι ζούμε μέσα σε ένα δράμα σύνδεσης και αποσύνδεσης. Συγχρόνως όμως σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι σχέσεις έχουν την δυνατότητα να γίνουν πιο ορθές, πιο ενσυναισθητικές και πιο αυθεντικές με δυνατότητες επικοινωνίας και ανοιχτοσύνης.
Πραγματικά πιστεύω στην δυνατότητα μιας άμεσης, αυθεντικής συνάντησης με τον σημαντικό άλλον, που να προσδίδει άλλη χροιά στις προσωπικές σχέσεις και να τις προάγει από επιφανειακές συναντήσεις σε δημιουργικές πορείες! Για αυτό σας καλώ να κρατήσουμε ζωντανούς τους πολύτιμους δεσμούς μας και να τους ενισχύσουμε όσο περισσότερο μπορούμε!!! Σας καλώ να δημιουργήσουμε ένα νέο σχετίζεσθαι, αληθινό, ζεστό και υποστηρικτικό, γιατί χωρίς σχέση δεν υπάρχει γαλήνη και υγεία.
Τι σημαίνει όμως αυτό;
Σημαίνει κατ’αρχάς να πράττουμε πρώτοι αυτά που πρεσβεύουμε. Με συνέπεια και σταθερότητα. Να αντιμετωπίζουμε την ζωή ευχαριστιακά και όχι να ψάχνουμε άλλοθι για βούλιαγμα. Να είμαστε δημιουργικοί και ευχάριστοι προσπαθώντας να παίρνουμε αποφάσεις που οδηγούν σε υπερβάσεις. Να μπορούμε να επενδύουμε συνεχώς στον μελλοντικό εαυτό μας, αναπτύσσοντας το δυναμικό μας με θέληση κι αγάπη προς μια δημιουργική κατεύθυνση. Πρέπει να βρούμε τον στόχο μας που εξυπηρετεί τον σκοπό μας κι σαν τους τοξοβόλους να κατευθύνουμε τη ζωή μας προς τον στόχο αυτόν.
Να εποπτεύουμε τον εαυτό μας, τον άλλον και το οικογενειακό σύστημα, βοηθώντας στον αναστοχασμό προβληματισμών που προκύπτουν και συνδράμοντας στην αξιοποίηση του δυναμικού όλων των μελών, μέσα σε πλαίσιο ασφάλειας, εμπιστοσύνης και φροντίδας με αγάπη και χιούμορ..!
Ωραία τα είπαμε, εύκολα είναι όλα αυτά; Φυσικά και όχι, για αυτό μην μου απογοητεύεστε! Όλοι οι γονείς που προσπαθούν να αναθρέψουν τα παιδιά τους σε χρήσιμους και ευτυχισμένους ανθρώπους, με όποιο τρόπο και αν το κάνουν και ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα αξίζουν συγχαρητήρια!!!! Η ψυχούλα τους το ξέρει πόσο δύσκολο είναι καμιά φορά και πόσες αγωνίες βιώνουν. Η χαρά όμως που αντλεί ο γονέας από την βιωμένη αίσθηση πως το παιδί του μπορεί να τα καταφέρει, πως μπορεί να συμμετέχει επιτυχώς στο παιχνίδι του ευ ζην είναι το δώρο που εισπράττει για τον μόχθο του.
Συνέπεια και ευελιξία
Οι γονείς που έχουν σκοπό να πλάσουν ανθρώπους, επιδίδονται ενσυνείδητα συνεχώς στον σκοπό που ανέλαβαν οικειοθελώς, αναλαμβάνουν το βάρος της ευθύνης τους και δεν περιμένουν ανταμοιβή, μόνο ανοίγονται στη σχέση, ακολουθώντας όλες τις αλλαγές, κρατώντας παράλληλα σταθερό τον πυρήνα εαυτού, που χαρίζει την ασφάλεια στο οικογενειακό σύστημα, αλλά και την δυνατότητα ανοίγματος σε νέες συνθήκες και δεδομένα.
Αυτοί οι γονείς παραμένουν θετικοί μέσα στους κλυδωνισμούς, αυτοπραγματώνονται προς μια πορεία γίγνεσθαι, αέναης εξέλιξης και αλλαγής προς την ελευθερία να είναι όλο και πιο πολύ ο εαυτός τους και ζουν στο εδώ και τώρα, αγκαλιάζοντας το παρελθόν με την ματιά στραμμένη στο μέλλον. Ζουν σε μια υπερβατική χαρά αναπτύσσοντας το δυνάμει του εαυτού, που βρίσκεται σε ανάπτυξη και μαζί με τα παιδιά τους χαράζουν πορείες προόδου, ελευθερίας, ευθύνης ζωής, δημιουργίας, έμπνευσης, κατανόησης των ελλείψεων και των περιορισμών, στοχοθέτησης και αυτογνωσίας. Προσπαθούν να συνοδοιπορήσουν κι να βοηθήσουν τα παιδιά τους να μεγαλώσουν και να επεξεργάζονται όσο πιο πολύ μπορούν τις εμπειρίες τους, να αναζητούν τις αξίες τους, να διακινδυνεύουν να ακολουθούν τις επιθυμίες τους με την ευθύνη να μην παραδοθούν χωρίς προσωπική επεξεργασία σε αυτές. Οι γονείς αυτοί παραμένουν συνεπείς σε αυτά που λένε και πράττουν μέχρι τέλους εφαρμόζοντας αυτά στα οποία έχουν δεσμευτεί. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν αγαπούν τις αλλαγές ή πως δεν είναι ευέλικτοι.
Η συνέπεια λόγων και πράξεων και η πειθαρχία αυτών των γονιών δεν είναι επικριτική ή τιμωρητική. Είναι μια εσωτερική διαδικασία αγάπης, που με αγωνία προσπαθούν να αποφασίσουν ποιο είναι το ορθό για τα παιδιά τους, ποια απόφαση να πάρουν που θα συμβάλει στην εξέλιξη και στην αυτονομία των παιιδών τους, ποια θέση να υποστηρίξουν που θα τα βοηθήσει να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεων τους. Αυτοί οι γονείς σκίζονται εσωτερικά να βρουν την σωστή λύση διαπαιδαγώγησης, να σταθμίσουν κάθε φορά τα στοιχεία της εξίσωσης για να μπορούν με ευθυκρισία και δικαιοσύνη να αποφασίσουν αν θα αφήσουν τα παιδιά τους να πάνε στο πάρτυ και μέχρι πότε, αν θα ανοίξουν την πόρτα του δωματίου τους, αν θα ψάξουν τον υπολογιστή τους ή θα τα εμπιστευτούν, αναρωτιούνται πότε να μιλήσουν και πότε να σιωπήσουν, πότε να φροντίσουν και πότε να τους δώσουν μια ελαφριά ώθηση για να πορευτούν μόνα τους, πότε να μαλώσουν και πότε να προσποιηθούν πως δεν άκουσαν ή δεν κατάλαβαν. Αγωνίζονται να μετέχουν στη ζωή του παιδιού τους κρατώντας τις αποστάσεις τους, να μην υποχωρούν στην κακή συμπεριφορά και να θέτουν όρια την ώρα που ο έφηβος γιος ή η κόρη αντιδρούν με ανεξέλεγκτο θυμό.
Σας βεβαιώ πως αυτές οι συνεχείς αντιπαραθέσεις είναι εξαιρετικά εξουθενωτικές, για αυτό οι περισσότεροι ενδίδουν λίγο λίγο σε αυτές τις εκρήξεις αγένειας των παιδιών τους, χωρίς να αντιλαμβάνονται πως τα θέματα που δεν επιλύονται διογκώνονται με τον καιρό με δυσάρεστες εκτάσεις αργότερα.
Δεξιότητες ανάπτυξης ορθών σχέσεων
Πειθαρχία : Η πρώτη δεξιότητα στην οποία θα εξασκηθούμε ως γονείς είναι η πειθαρχία και ο επαναπροσδιορισμός της. Κάποτε οι γονείς μας ήταν πιο επικριτικοί και τιμωρητικοί. Σήμερα η έννοια της πειθαρχίας σημαίνει να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας να πειθαρχούν, να αυτοκυριαρχούνται, να αναβάλουν την ικανοποίηση τους διαβάζοντας πρώτα τα μαθήματα τους και παίζοντας μετά play station, να τρώνε πρώτα το φρούτο και μετά το παγωτό για να μπορούν να κάνουν καλύτερες επιλογές. Να μπορούν να πειθαρχούν για να είναι υπεύθυνα για την συμπεριφορά τους, για να μπορούν να παίρνουν ορθές αποφάσεις. Σκοπός της πειθαρχίας δεν είναι να είναι πειθήνια όργανα μας, αλλά αντίθετα ανεξάρτητα όντα, που συνεργάζονται ορθά πρωτίστως με τον εαυτό τους και δεν πράττουν άλογα ή παρορμητικά. Το θέμα δεν είναι να κυνηγάμε τα παιδιά να συμπεριφέρονται ορθά,να βοηθούν στην καθαριότητα ή να έχουν μια αξιόπρεπη επίδοση στο σχολείο, αλλά να τα μάθουμε να έχουν επίγνωση πως μετέχουν ενός συστήματος και πως η επιλογή αυτών των στάσεων είναι ορθή για το δικό τους καλό και το καλό του συνόλου.
Ενσυναίσθηση: Η δεύτερη βασική δεξιότητα την οποία οφείλουμε να αναπτύξουμε είναι η ενσυναίσθηση, η ικανότητα μας να μπαίνουμε στο πλαίσιο αναφοράς του άλλου, να μπαίνουμε στον κόσμου του, να βιώνουμε όσο πιο κοντά γίνεται αυτό που βιώνει με σκοπό να τον κατανοήσουμε. Το να μπαίνεις στον κόσμο του άλλου και να βλέπεις τον κόσμο του μέσα από τα μάτια του χωρίς να χάνεις τον εαυτό σου είναι δύσκολο, αλλά είναι βασική συνθήκη κάθε υγιούς αυθεντικής σχέσης, γιατί επιτρέπει στα σημαντικά πρόσωπα της ζωής μας να εκφράζονται ελεύθερα και αυθεντικά. Ας προσπαθήσουμε να την καλλιεργήσουμε με τα παιδιά μας. Ας εξασκηθούμε στην ενεργητική ακρόαση, που σημαίνει να ακούμε καλύτερα αυτό που μας λέει το παιδί μας, χωρίς να θέλουμε να προλάβουμε να ανακουφίσουμε, να διδάξουμε, να ηθικολογήσουμε, να παροτρύνουμε, να απαγορεύσουμε, να αποδοκιμάσουμε. Ας μείνουμε για λίγο μαζί του, με αυτό που μας μοιράζεται και ας μην προτείνουμε αμέσως την λύση.
Ας ρωτήσουμε πρώτα ” πως είναι για σένα, πόσο εξουθενωτικό είναι να νιώθεις έτσι, νιώθω πόσο πολύ θέλεις να απαλλαγείς από αυτό, πόσο πρέπει να σε πλήγωσε αυτή η συμπεριφορά, πόσο θυμωμένος νιώθεις τώρα, πόσο σκληρό είναι να μην σε καταλαβαίνει ο φίλος σου, πόσο πολύ σε εξέπληξε η συμπεριφορά του, πόσο θα ήθελες να είναι αλλιώς τα πράγματα, έλα εδώ αγάπη μου, νομίζω πως χρειάζεσαι μια αγκαλιά για να τα βγάλεις πέρα, είμαι εδώ δίπλα σου αν με χρειαστείς, τι μπορώ να κάνω για να σε βοηθήσω; … ” Ή από την άλλη ” νιώθω την μεγάλη χαρά σου, λάμπουν τα μάτια σου, πες μου κι άλλα, δείξε μου τον κόσμο σου, άσε με να μπω, μάθε με να παίζω play station, μίλα μου κι άλλο για την αγαπημένη σου ομάδα, περίγραψε μου πως νιώθεις όταν καταφέρνεις να βάλεις γκόλ, πες μου πως νιώθεις όταν ακούς αυτά τα τραγούδια που δεν καταλαβαίνω, πως νιώθεις όταν είσαι με τους φίλους σου, πως θες να γιορτάσουμε αυτήν την επιτυχία μαζί; ….”
Όσο πιο καλά ακούμε, τόσο πιο στενά συνδεόμαστε και ενισχύουμε την συναισθηματική εγγύτητα, πυλώνα της υγείας και της χαράς.
Συμμετοχή : Βάλτε τα παιδιά σας να συμμετέχουν στην οικογενειακή ζωή. Όταν τα πάτε στο σούπερ μάρκετ δώστε τους την λίστα με τα ψώνια και κάντε τα να νιώθουν χρήσιμα και βοηθητικά. Εξηγήστε πως θα πάτε παρέα και έχετε μια ώρα για να ολοκληρώσετε τα ψώνια για αυτό πρέπει να σας βοηθήσουν. Συνάψτε συμφωνία μαζί τους πως δεν μπορούν να αγοράσουν κάτι πέρα από την λίστα και πως αν τα καταφέρουν να συμβάλουν με την καλή τους συμπεριφορά στην ολοκλήρωση αυτού του έργου, θα διαλέξουν ποιο παγωτό θα φάνε. Δώστε υπευθυνότητες στα παιδιά σας και από νήπια αφήστε τα να διαλέγουν ανάμεσα σε δύο πουλόβερ, δύο στυλό και σταδιακά δώστε πρωτοβουλίες μέσα σε ασφαλή πλαίσια. Κάντε τα να στρώνουν το κρεβάτι τους, να βάζουν πλυντήριο, να πλένουν το αυτοκίνητο. Να έχουν υποχρέωσεις, ώστε μαζί με τα δικαιώματα τους να μάθουν να συμμετέχουν στο οικογενειακό σύστημα, όμορφα και εποικοδομητικά.
Γραπτές συμφωνίες, το αντικλείδι της επιτυχίας.
Αυτά τα συμβόλαια να τα συνάπτετε συχνά. Ειδικά στην εφηβεία γιατί δείχνει πως εμπιστεύεστε το παιδί σας να τηρήσει τον λόγο του και να διαπραγματευτεί μαζί σας σε ορθό πλαίσιο, προτείνοντας εφικτές και βιώσιμες λύσεις. Αν αθετήσει τον λόγο του τού αφαιρείτε τον υπολογιστή, το κινητό, το τάμπλετ και ας γίνει χαμός!!!!!!! Η συμφωνία είναι συμφωνία. Πάντα φυσικά ανταμοίβετε την συνεργασία και την αυτοπειθαρχία. Τα παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά πια πράγματα είναι αδιαπραγμάτευτα σε κάθε οικογένεια και συνήθως δεν πειραματίζονται με αυτά. Δοκιμάζουν τα όρια μας και την ελευθερία τους σε πεδία που τους παίρνει και αυτό είναι ευκταίο κι αναγκαίο για να αποκτήσουν μια υγιή αυτοπεποίθηση. Εμείς οφείλουμε να γνωρίζουμε με διαύγεια τι είναι ουσιώδες και τι επουσιώδες για να μην λέμε πολλά άσκοπα όχι, αλλά να είμαστε ακλόνητοι σε θέματα ασφάλειας και πραγμάτωσης.
Θετική ανατροφοδότηση: Ενθαρρύνετε και επαινέστε την θετική συμπεριφορά και εστιάστε σπανιότερα στην αρνητική. Η θετική ανατροφοδότηση είναι ένα σημαντικό εργαλείο στην εκπαίδευση των παιδιών μας. Η σχέση είναι χαρά και χτίζεται στην ορθή επικοινωνία και τον σεβασμό στην ιδιαιτερότητα του άλλου. Η δική μας υποχρέωση είναι να παρέχουμε τις βασικές επιθυμίες των παιδιών μας: να είμαστε και οι δύο γονείς άξιοι να μας αγαπούν τα παιδιά μας, να προσφέρουμε ασφάλεια και σταθερότητα, να συμμετέχουμε στη ζωή τους χωρίς να τα πνίγουμε και να μάθουμε όλοι μαζί σε έναν νέο τρόπο επικοινωνίας που ευέλικτα να προάγει την αυτοεκτίμηση, την αυτοπραγμάτωση δίνοντας έμφαση στα υγιή κίνητρα και στα δημιουργικά οράματα. Αν πασπαλίσουμε και με αγάπη, ( είδατε που ήρθε τελευταία;) η διαδρομή θα είναι επιτυχημένη και αποτελεσματική….
( συνεχίζεται….)
