Ζούμε σε έναν κόσμο όπου άπειρες επιλογές ανοίγονται καθημερινά μπροστά μας και καλούμαστε να διαλέξουμε τις πιο κατάλληλες για εμάς, αυτές που στοχεύουν στην εξέλιξη μας και στην ικανοποίηση των αναγκών μας, στην αλήθεια μας και στην πραγμάτωση μας. Το να επιλέγουμε ορθά είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται από την νηπιακή μας ηλικία, δεν είναι κάτι με το οποίο γεννιόμαστε. Όσο πιο συνειδητά στεκόμαστε μπροστά στους πολλούς δρόμους που ανοίγονται, τόσο πιο καθοριστική είναι η θετική συμβολή μας στο πεδίο που θα παιχτεί το παιχνίδι της ζωής μας. Δυστυχώς όμως λίγοι από εμάς εκπαιδεύτηκαν ορθά από μικρή ηλικία να αναμετριούνται με την μελλοντική ευθύνη που ενέχουν οι σημερινές επιλογές τους.
Η ορθή επιλογή είναι αποτέλεσμα εσωτερικής πορείας, ενός συντονισμού ανάμεσα σε ένα δουλεμένο συναίσθημα και ένα καθαρό και διαυγή νου που σκέπτεται με θέληση για το καλό το δικό μας και του άλλου. Προυποθέτει έναν νου, λιγότερο φοβικό, λιγότερο θυμωμένο και λιγότερο πονεμένο. Έναν νου λιγότερο ασταθή και παρορμητικό και με περισσότερη αίσθηση κατεύθυνσης. Απαιτείται μια βασική αίσθηση αγάπης εαυτού και ένας προσωπικός ηθικός κώδικας αξιών. Είναι αποτέλεσμα μιας ματιάς στραμμενής στον εαυτό μας αλλά και στον κόσμο, στη ατομικότητα αλλά και την συλλογικότητα και δεν παραβλέπει την βασική αρχή της συνύπαρξης με τον άλλον.
Η ορθή επιλογή έχει ως βάση την επίγνωση και οδηγό τον σεβασμό στον εαυτό και στον άλλον.
Φοβικές επιλογές
Δυστυχώς το γνώριμο σε όλους τρίπτυχο ” φόβος, θυμός, πόνος” έχει την δύναμη να μας εγκλωβίζει στις δαγκάνες του και να μας οδηγεί στην απελπισία, σε σενάρια καταστροφολογίας και σε ανεξέλεγκτη αναταραχή, δημιουργώντας ένα πλαίσιο ακατάλληλο για την ορθή επιλογή πράξεων. Αλλιώς διαλέγεις από το ύψος της αγάπης, αλλιώς όταν είσαι βουτηγμένος στην αγωνία και την ανασφάλεια για το μέλλον σου. Οι αποθηκευμένες αναμνήσεις, οι προσκολλήσεις μας, οι περιοριστικές μας πεποιθήσεις, ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας είναι τα μικροτσίπ που μας εξουσιάζουν, γιατί στέλνουν ασταμάτητα μηνύματα επαναλαμβανόμενα και εμμονικά για το πώς μπορούν να εξελιχθούν τα πράγματα στο μέλλον και το πώς δεν θα καταφέρουμε να ανταπεξέλθουμε. Σενάρια που αν χρησιμοποιούσαμε στα βιβλία μας, θα γίνονταν μπεστ σέλλερς, έτσι φαντασιώδη και ευρηματικά που είναι. Τα μηνύματα του νου μάς χειραγωγούν, μας ελέγχουν και μας καθηλώνουν στο παραπάνω τρίπτυχο χωρίς να αφήνουν καμία δίοδο διαφυγής ανοιχτή. Η αλήθεια είναι όμως πως μας παραπλανούν και μας κοροιδεύουν, γιατί όλες οι υποθέσεις τους στηρίζονται σε αυταπάτες και πλάνες που στραγγαλίζουν την ελευθερία μας για μια ορθή δράση.
Οι δυνατότητες μας να ανταπεξέλθουμε στην όποια καταστροφή είναι μεγαλύτερες από όσο φανταζόμαστε. Φέρουμε εγγενώς τις δεξιότητες υπέρβασης κάθε δυσκολίας. Η ψυχική ανθεκτικότητα, που προσπαθούμε να ενισχύσουμε σε αυτό το μπλόγκ, στοχεύει ακριβώς σε αυτήν την αλήθεια: στο να θυμηθούμε πως έχουμε γεννηθεί με την ικανότητα να επιβιώνουμε παρά τις δυσχερείς συνθήκες και στο να εκπαιδευτούμε εκ νέου σε αυτήν την ικανότητα μας για ανάκαμψη και θετική προσαρμογή μετά από ένα δυσάρεστο ή τραυματικό γεγονός. Είναι περιττό να φυλακιζόμαστε σε ανησυχητικές σκέψεις γιατί αν έρθει, ο μη γένοιτο, η κακιά στιγμή το ίδιο το σύστημα του οργανισμού θα αναλάβει δράση και θα μας στηρίξει. Στο εδώ και τώρα οφείλουμε να καταλάβουμε πως είμαστε ο φυλακισμένος, ο δεσμώτης αλλά και ο ελευθερωτής μας. Κανείς όμως δεν επιλέγει την ελευθερία του, αν δεν έχει αναγνωρίσει πρώτα τα δεσμά του.
Ο άνθρωπος ξεχνά πως η αληθινή του φύση είναι σοφή και δημιουργική. Αντί να εμπιστεύεται την εσωτερική νοημοσύνη του, που ακόμα και τις ώρες του ύπνου επεξεργάζεται ασταμάτητα τις πολύπλοκες συνθέσεις και τα ηλεκτρικά και χημικά δεδομένα που λαμβάνει μετατρέποντας τα σε δέντρο, σε πρόσωπο, σε σχήματα, ξεχνιέται και φοβάται πως δεν είναι ικανός να πράξει το ορθό. Φοβάται το μέλλον, την αβεβαιότητα, την αποτυχία και οι αποφάσεις που παίρνει είναι διαποτισμένες από αυτούς τους φόβους. Τις περισσότερες φορές όμως η απειλή που συχνά νιώθουμε είναι ανυπόστατη, μια νοητική κατασκευή που εξαρτάται κατά πολύ από τις πεποιθήσεις και τις εμπειρίες μας. Τα συναισθήματα του φόβου, του θυμού, της αποτυχίας είναι απόρροια των αντιλήψεων μας, που με την σειρά τους δημιουργούν την πραγματικότητα μας.
Αν αφήσουμε εκτός λοιπόν, για λόγους οικονομίας, τις σπάνιες στιγμές που μας κυνηγάει το λιοντάρι ή που έρχεται το τσουνάμι κατά πάνω μας, θα δούμε πως όλες οι άλλες στιγμές δεν είναι τόσο επικίνδυνες, όσο ο νους μάς τις προβάλλει. Θέλει ορθή διάκριση και αυτοκυριαρχία στο να αναγνωρίζουμε ποια από τα επαναλαμβανόμενα μηνύματα μέσα στο κεφάλι μας είναι αληθινά και ποια ψεύτικα. Σε κάθε περίπλοκη κατάσταση δημιουργούνται εύλογα ανασφάλειες και φοβικότητα.Το θέμα είναι πώς εμείς ερμηνεύουμε κάθε γεγονός και από ποιο ύψος επιλέγουμε να πράξουμε.
Τα κακά δεν εξαφανίζονται αν προσποιούμαστε πως δεν τα βλέπουμε, ούτε όμως και αν αγωνιωδώς προσπαθούμε να τα προβλέψουμε. Τα παρορμητικά από την άλλη, πιθανώς να τροποποιούνται με διορθωτικές κινήσεις, αλλά με τι κόστος;
Παρορμητικές επιλογές
Το τρίπτυχο, της αστάθειας, της παρορμητικότητας και της έλλειψης κατεύθυνσης είναι επίσης συνηθισμένο και συχνά οι επιλογές που κάνουμε προκύπτουν από τις επιθυμίες της στιγμής, χωρίς διάκριση ή ενσυνειδητότητα. Συμπυκνώνονται στο απλοικό: ” τι εννοείς γιατί τρώω το δέκατο παγωτό; Γιατί πεινάω….helloooooo”. ” Τι εννοείς γιατί δεν διαβάζω για το τεστ μου αύριο; Γιατί έχει το αγαπημένο μου τηλεοπτικό ριάλιτι ….helloooooo….” . ” Τι εννοείς γιατί μου αρέσει ο Πέτρος; Γιατί έχει ωραία μάτια…helloooooo…” και πάει λέγοντας περίπατο κάθε προσπάθεια ανάληψης έστω και μιας υποτυπώδους ευθύνης ή αίσθησης ενεργητικού τρόπου αντιμετώπισης της ζωής. Τα ανισόρροπα και παρορμητικά είναι εγγύηση αποτυχίας καθώς η λήψη αποφάσεων προκύπτει από την επίδραση ενθουσιασμού, επιθυμιών και ασυνείδητων διεργασιών. Η άμεση κάλυψη του κενού που συνήθως επιζητείται, η ανακούφιση που ικανοποιείται στιγμιαία, μάς αφήνει στην συνέχεια ακόμα πιο μόνους και διψασμένους από ότι πριν. Όταν η λογική επεξεργασία πάει περίπατο και δεν λέει να επιστρέψει, εμείς υποκύπτουμε όλο και πιο σκλαβωμένοι στην ισχυρή και επίμονη επιθυμία της άμεσης ικανοποίησης, με αποτέλεμα, όταν δεν έρθει το ποθούμενο, να ματαιωνόμαστε και να απογοητευόμαστε.
Η πραγματικότητα είναι ευτυχώς για όλους μας άλλη.
Τα πολύ κακά είναι πάντα ξεκάθαρα. Αν επιλέξουμε να πάρουμε ναρκωτικά, η επιλογή είναι ξεκάθαρα κακή και το γνωρίζουμε. Δεν χρειάζεται να μας το πει ο κατώτερος κοινός νους μας, ούτε η ανώτερη διάνοια μας, ούτε χρειάζεται να περιμένουμε τα αποτέλεσματα της απόφασης αυτής για να δούμε αν πράξαμε το σωστό.Τα κακά αποτελέσματα μιας καθαρά κακής επιλογής είναι απολύτως αναμενόμενα και απόλυτα προβλέψιμα, όπως η μαθηματική εξίσωση πως 1+1 κάνει 2. Είναι θεώρημα και δεν επιδέχεται αμφιβολία.
Το θέμα λοιπόν δεν προκύπτει στις περιπτώσεις που αποφασίζουμε ανάμεσα σε μια ξεκάθαρα λάθος επιλογή ( να πάρουμε ναρκωτικά) ή σε μια ξεκάθαρα σωστή επιλογή ( να μην πάρουμε ναρκωτικά) αλλά σε όλα αυτά τα αντιφατικά μηνύματα που στέλνει ο νους μας και μας τρελλαίνουν, όταν δεν μπορούμε με ευκρίνεια να πούμε ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος, αλλά ανοίγεται μπροστά μας μια σειρά δυνατοτήτων, των οποίων την έκβαση δεν γνωρίζουμε.
Το μέλλον παραμένει απρόβλεπτο και ευτυχώς. Κάθε απόφαση ενέχει ένα μικρό ρίσκο και είναι εν τάξει το ρίσκο αυτό γιατί δεν θα μας αφήσει με ανεξίτηλα σημάδια τραύματος. Ένας μικρός τραυματισμός διορθώνεται και ιάται με τον καιρό χωρίς σοβαρές επιπτώσεις. Αν πέσουμε από το ποδήλατο είναι διαφορετικό από το να πέσουμε από την εξαώροφη πολυκατοικία. Αρκεί η εμπιστοσύνη στην ύπαρξη ενός εαυτού, στον οποίον μπορούμε να γυρίσουμε, αν όλα στραβώσουν και στην βεβαιότητα πως αυτός ο εαυτός μας θα μάς στηρίξει και θα βρει την διάδοχο λύση σε ό,τι μας απασχολεί. Δεν υπάρχουν λάθος διαδρομές, η ζωή αυτοδιοργανώνεται με τον βέλτιστο τρόπο.
Ας καταρρίψουμε την αντίληψη πως πρέπει πάντα να ξέρουμε τι να επιλέξουμε. Όλοι οι δρόμοι συνδέονται και ακόμα και αν οδηγούμαστε σε αδιέξοδα, μπορούμε να γυρίσουμε πίσω και να επιλέξουμε έναν άλλον δρόμο. Σημασία έχει να μην παγιδευόμαστε στις επιλογές μας, να παίρνουμε με απόλυτη συνειδητότητα τα μαθήματα μας για να μην επαναλαμβάνουμε λανθασμένες επιλογές, να υπερβαίνουμε λίγο το ρίσκο και τον φόβο μας μέσα στα πλαίσια της ασφάλειας και της αξιοπρέπειας, να πειραματιζόμαστε αν μέσα σε κάθε επιλογή γινόμαστε πιο δημιουργικοί και να επιλέγουμε κινδύνους μικρούς που δεν είναι αποφασιστικής σημασίας για το μέλλον μας. Η αδράνεια δεν είναι λύση. Μας καθηλώνει στην ψευδαίσθηση του σίγουρου και του βολικού.
Αν κοιτάξουμε βαθύτερα θα δούμε πως τις περισσότερες φορές ξέρουμε από πού πρέπει να προφυλακτούμε, πού να πειραματιστούμε, πού να αφεθούμε. Όσο γνωρίζουμε τον εαυτό μας τόσο η αμφιβολία και ο φόβος ατονούν. Όσο πιο βαθιά βιώνουμε πως μπορούμε να ανακάμψουμε από τις δυσκολίες, τόσο λιγότερο φοβόμαστε, γιατί αισθανόμαστε ότι μπορούμε να ελέγξουμε τον εαυτό μας και το μέλλον μας. Όσο μεγαλώνουμε εσωτερικά και όχι μόνο βιολογικά και βασίζουμε τις αποφάσεις μας στην εσωτερική μας εστία αξιολόγησης, τόσο εναρμονιζόμαστε με την αληθινό εαυτό μας, με την τάση πραγμάτωσης μας και οδηγούμεθα στην θετική αυτοπραγμάτωση μας. Όσο μας γνωρίζουμε καλύτερα, τόσο ευκολότερα ανα-γνωρίζουμε τι είναι πιο συμβατό με τον εαυτό μας.
Ας ηρεμήσουμε !
Αν χρησιμοποιούμε το τρίπτυχο: ορθή διάκριση, μέτρον άριστον και μικρότερη ροπή στον φόβο, θα καταλήγαμε να ήμασταν πιο συγκεντρωμένοι και ικανοί να επιλέξουμε ορθά. Ορθά σημαίνει δράση με αγάπη και αλήθεια. Σημαίνει αυθόρμητες επιλογές που προάγουν την εξέλιξη και την αυτοπραγμάτωση μας, επιλογές που πηγάζουν από την δική μας εσωτερική εστία αξιολόγησης, από την τάση πραγμάτωσης μας που γνωρίζει ακριβώς τι πρέπει να κάνει, όπως το ένστικτο επιβίωσης μάς οδηγεί στην μόνη σωστή επιλογή της φυγής, όταν τα πράγματα είναι επικίνδυνα για την ακεραιότητα μας.
Η ζωή είναι μια ατελείωτη σειρά επιλογών και πρέπει να μάθουμε να επιλέγουμε από μια πληθώρα δυνατοτήτων.
Το σημαντικό με τις επιλογές μας είναι να αναρωτηθούμε αν η επιλογή αυτή είναι κατάλληλη για εμάς, ακόμα και αν δεν ξέρουμε ποια είναι η καταλληλότερη, να αναρωτηθούμε πού μας οδηγεί η κάθε επιλογή, αν τα σενάρια που ανοίγονται δεν είναι τρομακτικά ή δυσάρεστα, ποιο το νόημα της σε αυτήν την φάση της ζωής μας, αν μας βοηθά να ωριμάσουμε και να αυτοπραγματωθούμε σε κάποιο τομέα και με μια προβολή στο μέλλον αν στην αποτίμηση δεν θα έχει γίνει ανεξίτηλη ζημιά, σε περίπτωση που κάτι δεν βγει όπως το περιμένουμε. Δεν είναι όλες οι επιλογές ίδιας σημασίας. Οφείλουμε να μπορούμε να διακρίνουμε τις ουσιώδεις από τις επουσιώδεις, τις λιγότερο σημαντικές από αυτές που είναι αποφασιστικής σημασίας για την ζωή μας.
Τι κάνουμε για να βρούμε την εσωτερική φωνή μας;
Δουλειά σοβαρή, προσωπική και εντατική. Ευλαβικά. Εκεί γνωρίζεις έναν νέο εαυτό που είναι σε ροή, εύκαμπτο και ευέλικτο για να προσαρμόζεται στις εκάστοτε συνθήκες, ικανό να ανταπεξέρχεται στις ανατροπές, που σου υπαγορεύει σαν υποβολέας το σωστό κείμενο και σε οδηγεί στο μονοπάτι της εσώτερης νοημοσύνης, που είναι πιο καθαρή από ενδοβολές και φόβους, πιο σοφή, γαλήνια, σίγουρη και ελεύθερη. Με τάξη, με συγκρότηση, με αυτογνωσία, με αυτοκυριαρχία, με θέληση για το καλό του και σεβασμό στον άλλον, αυτός ο εαυτός έχει την δυνατότητα να πειραματίζεται χωρίς να ζεματίζεται γιατί τοποθετείται ισόρροπα και γόνιμα απέναντι στον ίδιον, στον άλλον και στη ζωή.
Η ορθή δράση προυποθέτει περισσότερη εκτίμηση του πλούτου της ζωής, περισσότερη απουσία κριτικής διάθεσης, ταπεινότητα και πάνω από όλα μεγαλύτερο χώρο στην αγάπη.
“Τι θα έλεγε η αγάπη αν την ρώταγα;”
“Τι καλό θα έκανε αυτό σε εμένα;”,
” Τι καλό θα έκανε αυτό στον άλλον;”
είναι ερωτήματα που, αν μη τι άλλο, μάς φωτίζουν την λιγότερο επικίνδυνη διαδρομή, στην προσπάθεια μας να επιλέξουμε το κατά το δυνατόν ορθότερο.