Η τάξη είναι η ισορροπία, η τήρηση του νόμου, η ασφάλεια. Η δομή που συγκρατεί το χάος. Είναι αρσενική, γιατί ορίζει τους κανόνες, γιατί περιορίζει με την δογματική δομή της, είναι ο πατέρας που επιβάλλει την πειθαρχία στον γιο του για να τον βγάλει από τον ονειρικό κόσμο του Πήτερ Παν και να τον εντάξει στην κοινωνία και στους κανόνες που πρέπει να ακολουθήσει για να ζήσει ευχαριστιακά.
Το χάος, από την άλλη είναι η έλλειψη τάξης. Η κατάλυση των κανόνων, του οικείου, του γνώριμου. Η ανατροπή, το αδιαμόρφωτο, το αβέβαιο. Είναι όμως θηλυκή ενέργεια, γιατί όλα μέσα από αυτό γεννιούνται. Είναι η μήτρα, από όπου η ανυπαρξία θα μορφοποιπήσει μια νέα μορφή, ένα νέο σχήμα. Στο χάος υπάρχουν όλες οι δυνατότητες, τα πάντα μπορούν να γεννηθούν, να καρποφορίσουν, να κυοφορηθούν και να αναδυθούν ως ένα νέο μέλλον. Το θέμα είναι τι θα αναδυθεί;
Σύνθεση : η χρυσή ισορροπία.
Κάθε βιωμένη κατάσταση αποτελείται και από τα δύο, από αμφότερα την τάξη και το χάος. Θέλουμε και τα δύο, και αυτά που έχουμε κατακτήσει και αυτά τα άγνωστα, στα οποία επιθυμούμε να ανοιχτούμε. Η τάξη μόνη της είναι βαρετή και προβλέψιμη και απομυζά την ζωτικότητα μας. Το χάος από την άλλη είναι τρομακτικό. Κάθε φορά που ο κόσμος μας καταρρέει, που διασαλεύεται η καθεστηκυία τάξη, που διαρρηγνύεται ο ιστός που μας συγκρατεί, εμείς βουτάμε με άγχος στην αβεβαιότητα και την ανασφάλεια. Το χάος είναι υπερβολικό και κανείς μας δεν το αντέχει για πολύ. Είναι εξαντλητικό να αντιμετωπίζουμε το απόλυτο χάος για μεγάλη περίοδο, γιατί χάνεται κάθε λογική επεξεργασία και τα σενάρια φαντάζουν τρομακτικά. Τερατώδη σχεδόν και εμείς νιώθουμε όλο και πιο ασήμαντοι και ανίκανοι να τα αντιμετωπίσουμε. Για αυτό πολλές φορές, σε μικρότερη κλίμακα, ενώ επιθυμούμε την αλλαγή και περιφρονούμε την σταθερότητα, είμαστε απρόθυμοι να την υποστηρίξουμε.
Η συνειδητοποίηση της σκληρότητας της ζωής μάς καθηλώνει, μας ακινητοποιεί. Όλοι μας έχουμε γευτεί την δυσκολία της ζωής και όλοι έχουμε φοβηθεί μπροστά στην αναλγησία της και την οδύνη που προκαλεί. Ο καθένας με τον τρόπο του. Όταν σκάσει το κακό απαιτείται πολύ θάρρος για να το αντιμετωπίσεις. Η διαύγεια και το θάρρος δεν είναι άμεσα διαθέσιμα την στιγμή της ανατροπής. Κάποιοι κάνουν τα νήπια και παίζουν ανέμελα με τα νεροπίστολα τους, αγνοώντας την πραγματικότητα, Πολυάννες χαράς. Άλλοι βουτάνε στην απόγνωση και καθηλώνονται χωρίς να βγαίνουν από αυτήν, άλλοι επιδιώκουν την βραχυπρόθεσμη απόλαυση, ενδίδοντας για λίγο ακόμα σε επιφανειακές απολαύσεις προκειμένου να αναβάλουν την αντιμετώπιση μιας σκληρής κατάστασης και λίγοι αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα με θάρρος και αποφασίζουν να δράσουν και να ζήσουν τίμια με τον εαυτό τους και με νόημα.
Ωραία μην μου απογοητεύεστε. Απολύτως κατανοητό και ανθρώπινο! Μας συμπονώ και μόνο που προσπαθούμε, ο καθένας όπως μπορεί να τα βγάλει πέρα, τις δύσκολες μέρες. Μας αξίζει η συμπόνοια και μόνο για τον καθημερινό αγώνα μας να στεκόμαστε και να ονειρευόμαστε! Κάθε μηχανισμός άμυνας είναι χρήσιμος, αρκεί να μην καλύψει την όραση μας για πάντα και να μην μας αποχαυνώσει, γιατί στην πορεία θα χρειαστούμε αρετές για να ανασύρουμε από το χάος μια νέα τάξη πραγμάτων χρήσιμη, αποτελεσματική, δημιουργική, υποστηρικτική, αξιόλογη και συμβατή με τον νέο εαυτό, που θα γεννηθεί από την αταξία και την καταστροφή.
Το χτίσιμο του νέου εαυτού με την δύναμη της ψυχής, που θα επιδείξουμε θέλοντας και μη σε αυτές τις συνθήκες, είναι πάντα δημιουργική διαδικασία, μια γέννα που εμφανίζει κομμάτια του εαυτού μας άγνωστα, ανεξερεύνητα, συγκινητικά και άκρως δυναμικά. Αυτή η διαδικασία είναι θαυμαστή και οφείλουμε συνειδητότητα, για να είμαστε επιτέλους παρόντες, ώστε να μην χάσουμε και αυτήν την πιο προσωπική διαδρομή της μεταμόρφωσης μας.
Το να κάνεις το ταξίδι στα έγκατα της φρίκης της αβεβαιότητας, στα θεμέλια των πραγμάτων, να αντέξεις την αβεβαιότητα και να αναδυθείς αναγεννημένος από τις στάχτες σου, είναι το πέταγμα του αετού της δικής σου ψυχής.
Είναι η δική σου αναδιάρθρωση του χάους σε μια λειτουργική πραγματικότητα της νέας τάξης, που θα σε συντροφεύει εφεξής, γιατί αυτή η βιωμένη εμπειρία είναι η κορώνα που σε στέφει αυτοκράτορα και τίποτα ποτέ ξανά δεν μπορεί να σου την αφαιρέσει. Καθώς κατέβηκες στα τάρταρα, έμαθες τον τρόπο να ανταποκρίνεσαι και αυτές οι δεξιότητες είναι ο νέος εαυτός σου. Ύστερα όλα φαντάζουν ευκολότερα, γιατί κοίταξες με τα μάτια ορθάνοιχτα αυτό που ήταν πάντα εκεί και απέστρεφες το βλέμμα. Βλέποντας κατάματα την πραγματικότητα, είδες κατάματα και τον εαυτό σου να πράττει, να σκέπτεται, να επεξεργάζεται, να συγκεκριμενοποιεί, να ωριμάζει, να συνθέτει, να αντιλαμβάνεται, να αντέχει, να προσδιορίζει, να ορίζει, να δομεί, να αντιπαρατίθεται, να τολμά, να ξεκαθαρίζει, να διαλογίζεται, να κατανοεί, να αποφασίζει, να ενεργεί και εν τέλει να υλοποιεί την νέα τάξη πραγμάτων που πάντα επιθυμούσε, αλλά οκνηρά απέφευγε.
Αυτά τα ρήματα είναι το αντικλείδι της σωτηρίας μας, η απόδραση μας από το αδιευκρίνιστο και η πορεία μας, με ΟΡΘΟ ΣΚΕΠΤΕΣΘΑΙ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΟ ΛΟΓΟ, προς την ανασύσταση και το φως.
Πώς αποκαθίσταται το χάος;
Μέσω του ορθού Λόγου.
Το λεχθέν έχει πάντα δύναμη και θέλω από εδώ και πέρα να το θυμάστε. Το αντίδοτο μας είναι ο λόγος μας, ο καθαρμένος από προσμίξεις, από ασυνέχειες και ασάφειες. Η ασάφεια είναι η αιτία πολλών δεινών, γιατί μας βουτά στο αχαρτογράφητο, το συγκεχυμένο, το άγνωστο.
Ο ακριβής λόγος μας, από την άλλη, είναι το εργαλείο που μας βγάζει από το χάος και μια γρήγορη ματιά στην χρήση των ρημάτων της προηγούμενης παραγράφου το επιβεβαιώνει. Το να μιλάμε με ευκρίνεια, με ακρίβεια και προσοχή είναι η πρώτη μας βοήθεια. Όταν λέμε ” όλα κατέρρευσαν” βιώνουμε πως όλα έχουν καταρρεύσει, αλλά παράλληλα σας βεβαιώ κάποια πράγματα ακόμα παραμένουν σταθερά. Ο δικός μας κόσμος ίσως διαλύθηκε, αλλά συγχρόνως ένα άλλο μέρος του κόσμου είναι ακόμα όρθιο. Σε δεύτερη ανάγνωση θα αναγνωρίσουμε πως και ο δικός μας κόσμος δεν κατέρρευσε ολοσχερώς, αλλά πιθανώς ένα μέρος της ζωής μας, ένας παλιός τρόπος να υπάρχουμε, κάποιες πεποιθήσεις ή αξίες. Η ακρίβεια ορίζει σταδιακά αυτές τις διαφοροποιήσεις και από τις γενικότητες καταγράφεται πιο καθαρά η αλήθεια.
Ο καθένας, καθώς σκέπτεται ορθά και αναλύει αντικειμενικά την κατάσταση που βιώνει υποκειμενικά, θα ορίσει τον βαθμό καταστροφής που τον αφορά και καταγράφοντας τις ζημιές, θα ανασυγκροτηθεί στο εδώ και τώρα, με συνέπεια και ανάληψη ευθύνης.
Η διαύγεια της σκέψης είναι το αντικλείδι της σωτηρίας μας.
Ας αρχίσουμε όλοι από σήμερα να χρησιμοποιούμε τον λόγο μας με ευκρίνεια, με οργάνωση, με συνέπεια, γιατί το να βάλουμε την ζωή μας σε τάξη είναι πολύπλοκο και δύσκολο. Όμως είναι απόλυτα αναγκαίο για την ψυχική μας ισορροπία. Είναι η ουσιώδης κίνηση μας, που μας οδηγεί στην ηρεμία και στην γαλήνη. Η γνήσια ηρεμία, όπως έχουμε πολλάκις επισημάνει, δεν προκύπτει από μια ανέφελη ζωή, αλλά από την ικανοποίηση που προκύπτει, όταν ξέρεις πως μπορείς να ανταποκριθείς στις προκλήσεις, όταν νιώθεις πως ικανά ποιείς.
Όμως εμείς παραμένουμε για πάντα παιδιά. Συνήθως προτιμούμε να γίνουμε σύντροφοι, χωρίς να έχουμε λύσει τα προβλήματα μας και να γίνουμε γονείς, πριν γίνουμε γονείς του εαυτού μας. Θέλουμε να κυβερνήσουμε το κράτος, πριν αναλάβουμε την διαχείριση του σπιτιού μας, να επικρίνουμε τον άλλον, πριν αναρωτηθούμε αν εμείς έχουμε σταματήσει να κάνουμε ό,τι γνωρίζουμε πως είναι λάθος. Επιθυμούμε την ανεξαρτησία μας, χωρίς να θέλουμε να εργαστούμε για να φύγουμε από το πατρικό μας, γκρινιάζουμε για ότι δεν μας προσφέρθηκε, χωρίς να προσπαθούμε να το ψάξουμε αλλού, παραμένουμε κολλημένοι στο γνώριμο κακό, προκειμένου να μην μετακινηθούμε δυο βήματα πιο κει. Μένουμε βουλιαγμένοι στην μιζέρια, στην παραίτηση και στην δυσάρεστη εμπειρία, απωθώντας την, χωρίς να μπορούμε να την μεταβολίσουμε και έτσι να την αξιοποιήσουμε, ώστε να ζήσουμε διαφορετικά. Προτιμάμε τον ανταγωνιστικό τρόπο συνύπαρξης από την προσωπική ανάπτυξη. Επιμένουμε στην υποστήριξη της θέσης μας, ακυρώνοντας κάθε συνεργατικό εμπλουτισμό. Αρκούντως κατανοητό, μην μου στεναχωριέστε, γιατί δυστυχώς η πρόσληψη και αφομοίωση του καινούργιου, του διαφορετικού απαιτεί συγκλονιστικές αλλαγές, επεξεργασία των επώδυνων εμπειριών και διεργασία πένθους. Όμως η επιλογή είναι δική μας για την πορεία που θα χαράξουμε.
Όλα είναι θέμα οπτικής: θα δούμε ένα άλλοθι για βούλιαγμα ή μια δυνατότητα για μια νέα πορεία;
Ανάδυση της θέλησης.
Ας μην ξεχνάμε, πως πολλές φορές η αδικία, η δυσκολία ή η προσβολή κινητοποιεί την θέληση μας, με στόχο την υπέρβαση της δυσκολίας και μας πεισμώνει. Αναδύεται το ανεκμετάλλευτο δυναμικό μας, οι ικανότητες μας, που δεν έχουν ακόμα αξιοποιηθεί. Γίνεται μια κίνηση προς τα εμπρός. ” Το τώρα θα δεις ποιος είμαι εγώ” είναι η κινητήριος δύναμη για την άνθιση μας. Το “θα σου δείξω εγώ ποιος είμαι, μην τα βάζεις μαζί μου “, με την θετική έννοια της δικής μου εξέλιξης και όχι της δικής σου καταστροφής, είναι η βενζίνη στο όχημα μας, η κινητοποίηση για αλλαγή.
Αυτή η θέληση της ανάληψης της ευθύνης του εαυτού μας και του μέλλοντος μας, είναι το καθοριστικό στοιχείο για την όποια αλλαγή. Από εκεί που νιώθουμε χαμένοι, σηκωνόμαστε, στεκόμαστε όρθιοι και με ευθύνη για την ζωή μας και ατσάλινη θέληση υπογράφουμε συμβόλαιο με τον μελλοντικό μας εαυτό. Συνάπτουμε σύμβαση μαζί του, επενδύουμε στο μέλλον του και υπογράφουμε πως επιθυμούμε την αλλαγή, πως επιθυμούμε να ενισχύσουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα, πως επιθυμούμε να πορευτούμε προς τα εμπρός και να ζήσουμε, μολονότι η ζωή έχει δυσκολίες. Στην ουσία δεν ασχολούμαστε πια με αυτές, αλλά με τον ήρωα- εαυτό, που με έκπληξη και θαυμασμό, παρατηρούμε τι θα κάνει.
Έτσι αρχίζει η μεγάλη μεταμόρφωση! Ο εαυτός μας αναγεννάται συνεχώς και καθώς αρπάζει τα ηνία της ζωής, πράττει διαφορετκά και καθώς πράττει αλλάζει και γίνεται ικανότερος και πιο αποτελεσματικός. Αυτό το νέο συμβόλαιο μιας αφυπνισμένης ζωής με τον νέο εαυτό, που προκύπτει συχνά μετά από μια κατάρρευση της τάξης, δεν σπάει ποτέ και θέλει καθημερινή μέριμνα, επικέντρωση, πότισμα, ανάγνωση των καθηκόντων μας και σταθερή προπόνηση. Ο νέος καπετάνιος αναλαμβάνει την ΕΥΘΥΝΗ για όσα τον αφορούν και κυρίως για την νέα πορεία που θα χαράξει. Τέρμα τα παιδικά και ανεύθυνα. Σοβαρή προσωπική δουλειά για να πάρουμε αυτό που είναι ορθό για εμάς.
Ποιος απολαμβάνει την αβεβαιότητα;
Αυτός που βελτιώνει την προσωπικότητα του και προσπαθεί να την εμποτίσει με ψυχικές ποιότητες. Αυτός που αναδομεί την τάξη με ελπίδα.
Μπορεί όλα να μας φταίνε, γιατί όλα φταίνε πιθανώς, καθώς ο κόσμος σφίζει από αδικία και εκμετάλλευση. Το θέμα όμως είναι πως η κοινωνία δεν πρόκειται να αλλάξει άμεσα, ούτε ενδεχομένως σύμφωνα με την φαντασιακή παιδική μας ιδεοληψία, όμως εμείς οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τα θέματα μας μέσα στις υπάρχουσες δομές, στο εδώ και τώρα, όχι στο εκεί και πουθενά. Αν όλοι δώσουμε τον καλύτερο μας εαυτό, ο κόσμος θα γίνει κατά τι καλύτερος, γιατί εμείς είμαστε ο κόσμος.
Σας παρακαλώ να υιοθετούμε όλο και περισσότερο μια πιο ενήλικη στάση. Αυτά τα ” δεν φταίω εγώ”, ” δεν είναι δικό μου θέμα”, ας τα αφήσουμε έξω από την πόρτα. Το παιδικό ” μα όλοι έτσι κάνουν, όλοι έτσι σκέφτονται, όλοι έτσι είναι” είναι η ταφόπλακα της προσωπικής μας εξέλιξης, της κοινωνίας μας, του ίδιου του κόσμου μας. Σας καλώ εμείς να κάνουμε διαφορετικά, να υψωθούμε πέρα από τις δυνατότητες μας, να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας σε κάθε πρόκληση. Με ποιότητες, με αρετές, με αυτογνωσία, με οδηγό την ελευθερία μας και συνοδό την θετική πράξη μας. Σας καλώ να παραμείνουμε άνθρωποι ανθρώπινοι, καλοπροαίρετοι και συμπονετικοί, γιατί η προαίρεση για το καλό μάς απελευθερώνει από τα τραύματα και η συμπόνοια απαλύνει την τραχύτητα της ψυχής μας.
Αν αναλάβουμε την ευθύνη της ζωής μας, την ευθύνη της ανατροφής των παιδιών μας, την ευθύνη του οίκου μας, την ευθύνη στον εργασιακό μας χώρο, την ευθύνη των σχέσεων μας δεν σημαίνει πως αναλαμβάνουμε μόνο το βάρος για το φταίξιμο για την αποτυχία ή τα εύσημα για την επιτυχία της πορείας του έργου μας, αλλά κυρίως πως αναλαμβάνουμε την υπαρξιακή μετοχή μας στο συναρπαστικό άθλημα της ζωής, την μετοχή μας στον κόσμο, στον άλλον και στις δυνατότητες που βρίσκονται μπροστά μας, πέρα από την αποξένωση, την απαξίωση, το κλείσιμο και τον φόβο, προς μια λαχτάρα για ένωση και σχέση προς νέες μορφές της ανθρώπινης εμπειρίας. Ας περιορίσουμε το χάος αναδομώντας την τάξη με προσωπική εργασία και ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.
Για να είναι τα πράγματα εντάξει, πρέπει να είναι εν τάξει, με ορθό λόγο και πορεία προς το φως.
Προτεινόμενο βιβλίο: 12 ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ. Ένα αντίδοτο για το χάος.
Jordan B. Peterson
