Δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος που να μην έχει δοκιμάσει τις δυσκολίες της προσαρμογής, που απαιτεί κάθε αλλαγή, ακόμα και αν οι συνθήκες που άλλαξαν στο περιβάλλον είναι θετικές, όπως η έλευση ενός παιδιού ή η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο.
Η ΑΒΑΣΤΑΧΤΗ ΠΛΗΞΗ ΤΟΥ ΟΙΚΕΙΟΥ.
Τον χάρτη της χώρας μας τον έχουμε όλοι μέσα στο κεφάλι μας, σωστά; Εκεί έχουμε χαράξει την πρωτεύουσα, τα βουνά, τις λίμνες, τα ποτάμια, τις υπέροχες θάλασσες μας, την Ακρόπολη, την γειτονιά, το σπίτι μας, την οικογένεια. Αυτή η καταγραφή, όπως αντιλαμβάνεστε, είναι απαραίτητη για να μην χανόμαστε και να ξέρουμε πού βρισκόμαστε και πού πάμε, και είναι σε πρώτη ζήτηση κάθε φορά που χρειαζόμαστε ασφάλεια και ισορροπία, καθώς κάθε τι γνώριμο και οικείο μάς απαλύνει την ανησυχία. Όπως ο χάρτης της Ελλάδας αντιστοιχεί στην Ελλάδα, έτσι και ο νοητός χάρτης της ζωής μας αντιστοιχεί με τις εξωτερικές περιστάσεις που την καθορίζουν. Το να ανατρέξουμε στον νοητό αυτό χάρτη της ζωής μας την στιγμή μιας κρίσης, μας γαληνεύει γιατί είναι γνώριμος, οικείος και ασφαλής. Όλα είναι έτσι όπως τα έχουμε καταγράψει, όπως τα θυμόμαστε, όπως τα ξέρουμε.
Σκεφτείτε τώρα να βγάλετε την Ακρόπολη από εκεί που την ξέρατε τόσα χρόνια και να την πάτε στην Κρήτη και να αλλάξετε τα ονόματα των δρόμων ή το σπίτι σας. Αφαιρέστε τις φιγούρες κάποιων αγαπημένων προσώπων και αφήστε κενό ή συμπληρώστε το κενό αμέσως με μια άλλη φιγούρα. Αλλάξτε τα ονόματα των κοντινών σας, πλησιάστε αγνώστους, απομακρυνθείτε από τα γνώριμα, προσεγγίστε τα ανοίκεια και δείτε πόση ενέργεια χρειάζεται προκειμένου να προσαρμοστείτε στα νέα δεδομένα και να επικαιροποιήσετε τον νοητικό χάρτη σας εκ νέου. Πώς σας φάνηκε; Την νιώσατε την ενέργεια; Πόσο δυνατή ήταν; Τι βολτάζ είχε; Ήταν κάποιες σκέψεις αδιανόητες, που δεν χωρούσαν ως αλλαγές στον χάρτη σας; Βιώσατε πόσο δύσκολο είναι; Αναρωτιέστε γιατί;
Γιατί η υπερεπένδυση σε κάτι δημιουργεί αγκύλωση στην πιθανότητα αλλαγής. Για αυτό όταν έρθει η αλλαγή στηλώνουμε τα πόδια κάτω και αντιδρούμε σθεναρά. Ο κόσμος μας αλλάζει, έρχονται τα πάνω κάτω και εμείς αδυνατούμε να ακολουθήσουμε οικειοθελώς στο νέο τοπίο, γιατί απαιτείται πολύς κόπος να ξεμάθουμε αυτά που ξέρουμε και να τα ξαναμάθουμε αλλιώς.
Πάντα η αναπροσαρμογή χρειάζεται ΠΟΛΛΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ και απαιτείται σεβασμός στην διαδικασία μέχρι να εισέλθουμε σε μια νέα διάσταση, όπου έχουμε πλέον ενσωματώσει την ιδιότητα της αλλαγής σε κάθε πλευρά της ψυχολογικής μας ζωής. Κάθε διαδικασία από κάτι σταθερό σε μια αλλαγή, από μια άκαμπτη δομή στην ροή, από μια συγκεκριμένη στάση στην αβεβαιότητα της νέας πορείας προκαλεί άγχος, γιατί μπαίνουμε σε αχαρτογράφητα ύδατα, άγνωστα και δεν ξέρουμε πώς να κινηθούμε ή πώς να πενθήσουμε αυτό που αφήνουμε για το καινούργιο. Η ενέργεια που απαιτείται είναι ευθέως ανάλογη με τον βαθμό δυσκολίας της αλλαγής. Αν είναι μικρή η αλλαγή και σε διαδοχικές δόσεις, η προσαρμογή απαιτεί λιγότερη ενέργεια από το αν συμβεί τεράστια αλλαγή μέσα σε μια στιγμή. ‘Αλλο να σου ζητήσω να ζωγραφίσεις στον χάρτη πιο μπλε την θάλασσα και άλλο να σου πω να αλλάξεις τα ονόματα των διαμερισμάτων της χώρας σου και η Στερεά Ελλάδα να λέγεται Ήπειρος και τανάπαλιν. Μια μικρή διέγερση μάς χρειάζεται για να μην βαριόμαστε αλλά και μια αλλαγή, πέραν των ορίων αντοχών μας, είναι βασανιστική. Θα χρειαστούμε καιρό να συνηθίσουμε τα νέα δεδομένα και θα νιώσουμε άγχος.
ΑΛΛΑΓΗ, ΠΗΓΗ ΑΓΧΟΥΣ Η ΠΛΟΥΤΟΣ ΖΩΗΣ;
Μέχρι εδώ καλά, όμως σας βλέπω να αναρωτιέστε τι κάνουμε μέσα σε ένα κόσμο που μεταβάλλεται συνεχώς. Πώς μπορούμε να μην προσβληθούμε από τον ιό του άγχους, όταν τα γεγονότα της ζωής είναι τόσο στρεσογόνα και επιρρεπή σε αλλαγή; Η απάντηση είναι να κάνουμε ότι και ο πίθηκος, αντί ο γάιδαρος. ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΟΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΣΥΝ- ΧΩΡΟΥΜΕ κάθε εμπειρία, να διευρυνόμαστε τόσο πολύ, ώστε να χωράει εντός μας η καλή και η κακή εμπειρία, καθώς, όπως είπαμε, ακόμα και οι ευχάριστες ενέχουν τα δικά τους ρίσκα, τους δικούς τους βαθμούς δυσκολίας. Να ΣΕΒΟΜΑΣΤΕ την διαδικασία. Να πενθούμε το παλιό πριν το αντικαταστήσουμε με το καινούργιο. Να κατέχουμε το κλειδί της ορθής διάκρισης που ανοίγει την πόρτα της εξέλιξης και κλειδώνει την πόρτα της θλίψης. Αυτό είναι το κλειδί του προβλήματος που συζητάμε σήμερα. Η ΟΡΘΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ μάς φωτίζει τα σκοτάδια μας με ένα νέο φως αποκρυπτογράφησης και κατανόησης του νέου σκηνικού. Μας αξιολογεί το σημαντικό από το ασήμαντο, μας παροτρύνει να μην ανησυχούμε για τα επουσιώδη και να κρατάμε την ενέργεια μας δεματιασμένη για τα ουσιώδη. Να παρέχουμε βοήθεια και στήριξη, όταν χτυπήσει ο τυφώνας, να θυμόμαστε τις περηφανείς νίκες μας την στιγμή που καταρρέουμε και να σηκωνόμαστε πάλι. Να ξεκουραζόμαστε ως πληγέντες και να καλούμε τους φίλους και συγγενείς σε γενική επιστράτευση, όταν τα πράγματα δυσκολεύουν κι όλοι μαζί αλληλέγγυα να πορευόμαστε προς την πλήρη προσαρμογή μας στα νέα δεδομένα και την συνέχεια του μαγικού ταξιδιού της ζωής μας. Το σύστημα απαιτεί πάντα την ομοιόσταση του και θα ισορροπήσει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Όλα είναι περαστικά. Όλα είναι αναμενόμενα. Οι περίοδοι πόνου και οι περίοδοι χαράς. Να μην βιαζόμαστε και να περιμένουμε να γίνει η μετάβαση από την μια κατάσταση στην άλλη οριστική και πλήρης. Τότε μόνο μπορούμε να μιλάμε για αλλαγή!
Η αλλαγή είναι δεδομένη στη ζωή, καθώς δεν υπάρχει ζωή χωρίς αλλαγή και ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ να εκπαιδευτούμε σε αυτήν και να μην την φοβόμαστε. Το οικογενειακό μοντέλο είναι πάντα σημαντικό. Εκπαιδευόμαστε στην διαχείριση της αλλαγής μέσα στο ίδιο μας σπίτι, το φυτώριο και καταφύγιο μας. Ας ξεκινήσουμε με αλλαγές μεσαίας δυναμικότητας αρχικά και ας δούμε τι κάνουμε εκεί. Ας αναρωτηθούμε τι έκαναν οι δικοί μας γονείς. Πόσο δεκτικοί στην αλλαγή ήταν εκείνοι; Πόσο ανοιχτοί με τα συναισθήματα τους; Πώς αντιμετώπιζαν τις συνθήκες, που διασάλευαν την καθεστηκυία τάξη; Πόσο αντιστεκόντουσαν στην αλλαγή ή πόσο την καλωσόριζαν;
ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ !! Η μόνη λύση.
Είμαστε σε αέναη εξέλιξη, καθώς καθημερινά γινόμαστε εμείς οι ίδιοι κάτι διαφορετικό. Οφείλουμε όλοι να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας και τους εαυτούς μας στη ροή της διαδικασίας της αλλαγής, τόσο για τις συνθήκες της ζωής, όσο και για την εξέλιξη του εαυτού μας. Προσαρμογή στο καινούργιο δεν σημαίνει αποδοχή, δεν σημαίνει πως πάντα μας αρέσει αυτό που συμβαίνει, σημαίνει πως αποδέχομαι αυτό που συμβαίνει χωρίς αντίδραση, σημαίνει ανταποκρίνομαι με θετική στάση στις νέες συνθήκες και κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ ζώντας μέσα σε αυτές. Ούτε από δίπλα, ούτε από πάνω, ούτε από κάτω. Όλες οι αλλαγές, ακόμα και οι θετικές που προκύπτουν μέσα στην πορεία της αυτοπραγμάτωσης μας, προκαλούν τριβή, κάθε τριβή άγχος, κάθε άγχος πόνο. Όμως όσο πιο πολλή υπομονή, ανεκτικότητα και αγάπη βάλουμε στην διαδικασία, τόσο πιο ομαλή θα είναι η μετάβαση και τόσο πιο στέρεα τα αποτελέσματα.
Ας εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας (και τους εαυτούς μας) κάθε μέρα από λίγο, με μικρά βήματα να προχωρούν. Να αποχωρίζονται. Να αποεπενδύουν και να επανεπενδύουν. Να σέβονται την διαδικασία και να τους εξηγήσουμε, πως οι ψυχικές αλλαγές απαιτούν άλλους χρόνους, δεν είναι όπως οι φυσικές, κατακλυσμιαίες. Να τους βοηθήσουμε να κάνουν τα δικά τους βήματα, να τους συντροφεύουμε στις αλλαγές τους και να τα βοηθάμε να συνομιλούν με τον οικείο γνώριμο εαυτό τους αλλά και τον “έτερο”, τον άγνωστο που απαιτεί και εκείνος προσοχή. Να τους πούμε πως η αλλαγή είναι πρωτίστως αλλαγή θέασης. ‘Ενα άλλο point de vue, όπως λένε και οι Γάλλοι. Άμα δεν βλέπουν καλά, να αλλάξουν θέση, γωνιά για να έχουν καλύτερη θέαση με μια πιο διευρυμένη οπτική γωνία. Να αφήνουν στην πόρτα τις αοριστίες και τις γενικεύσεις και να φωτίζουν το συγκεκριμένο με ευκρίνεια και καθαρότητα. Να μάθουν να ακούν τι λένε, να βλέπουν καθαρότερα και να διακρίνουν ορθότερα.
ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ.
Τι φοβόμαστε στην αλλαγή; Τον αποχωρισμό, το πένθος, την απώλεια, το τέλος του παλιού, τον αφανισμό. Ο φόβος προκύπτει από την άγνοια του ποιοι πραγματικά είμαστε. Επιζητούμε την παγίωση της σταθερότητας γιατί φοβόμαστε. Όμως, ανάλογα με τον βαθμό αυτογνωσίας και αυτοελέγχου, μπορούμε να πορευτούμε ή να καταβαραθρωθούμε. Όσο πιο πολύ γνωρίζουμε τον εαυτό μας, τόσο λιγότερο φοβόμαστε την αλλαγή. Βιώνουμε μέσα στον σεισμό πως δεν γκρεμιστήκαμε, πως έχουμε έναν εαυτό ικανό να αντέξει τον κλυδωνισμό, γιατί έχουμε ισχυρή σιδηροδεσιά και βαθιά θεμέλια. Σαν ένα αντισεισμικό κτήριο, που θα ταλαντευτεί καθώς κουνιέται, αλλά επειδή θα ακολουθήσει την ίδια την ταλάντωση χωρίς αντίσταση, θα επανέλθει σταθερότερο και πιο σίγουρο για την στιβαρότητα του. ΦΕΡΟΥΜΕ ΕΓΓΕΝΩΣ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΑΦΟΜΟΙΩΝΟΥΜΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΡΑΔΑΣΜΟΥΣ.
Ο μόνος τρόπος να μην φοβόμαστε την αλλαγή είναι να γνωρίζουμε την αληθινή μας φύση και να έχουμε δουλέψει τον εαυτό μας. Γιατί όσο πιο πολύ αυτοπραγματωνόμαστε, τόσο πιο ευέλικτοι γινόμαστε. Τόσο πιο άμεσα βιώνουμε τα συναισθήματα μας, του πόνου αλλά και της έκστασης μας χωρίς να τα δαιμονοποιούμε. Έχουμε περισσότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, ως αξιόπιστα όργανα αντιμετώπισης της ζωής. Μόνο έτσι ο άνθρωπος γίνεται γενναίος να ριχτεί στο ποτάμι της ζωής και με μεγαλύτερη ανεκτικότητα και ευελιξία να αντιμετωπίζει τα δύσκολα, ως μέρος της διαδικασίας του γίγνεσθαι. Όσο και αν φοβάται, άλλο τόσο έχει και θάρρος και αναθεωρεί τον χάρτη του, σύμφωνα με τις συνθήκες και δεν αφήνει τις συνθήκες να του χαρτογραφούν τον χάρτη. Αυτή η βίωση της εσωτερικής ελευθερίας να αναπνέει, ενόσω πνίγεται τον κάνει αμφίβιο, είδος δηλαδή με διπλή επιβίωση (αμφί και βίος), που προσαρμόζεται σε ευρύ φάσμα βιότοπων. Ως άνθρωποι συμμετέχουμε στις απέραντα περίπλοκες αυτορυθμιζόμενες δραστηριότητες του οργανισμού μας- ψυχικές και σωματικές- με τέτοιο τρόπο, ώστε να ζούμε σε αυξανόμενη αρμονία με τον εαυτό μας και τους άλλους. Η τραγωδία προκύπτει, όταν αντιδρούμε στην διαδικασία και δεν μετέχουμε στην λογική του οργανισμού μας, αλλά στην ” λογική” του μυαλού μας που δεν θέλει καμία αλλαγή και νεκρώνεται.
ΠΡΟΤΙΜΗΣΗ ΣΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ.
Γιατί να προτιμούμε το καινούργιο; Τι να προσδοκούμε στο καινούργιο; Γιατί να επιζητούμε την αναθεώρηση του χάρτη μας, την αλλαγή ως στοιχείο ζωής; Γιατί, όπως είπε και ο Κάρολος Δαρβίνος ” Δεν είναι τα πιο δυνατά είδη που επιβιώνουν ή τα πιο έξυπνα, αλλά αυτά που προσαρμόζονται καλύτερα στις αλλαγές” και η εξέλιξη, η αυτοπραγμάτωση, η ανανέωση, το θάρρος, η δύναμη είναι ποιότητες που ανασύρονται στις δυσκολίες και μας καθιστούν ικανούς να γνωρίσουμε τον άλλο μας εαυτό, αυτόν που δεν φοβάται και δεν κρύβεται, που δεν κάθεται στα αυγά του, αλλά πορεύεται με το φως της ψυχής του και αναζητά την αληθινή ουσία της ζωής, που είναι η ακαταδάμαστη βούληση για εξέλιξη και ελευθερία.
Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΝΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΜΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, για αυτό ας μην ξεχνάμε πως ΑΛΛΑΖΩ, ΑΛΛΑ ΖΩ!!
